63134

poziomów wodonośnych i dla poszukiwań niektórych surowców mineralnych. Analizy hydrogeochemiczne ze względu na zakres badań dzieli się na 3 rodzaje:

-    analizy wskaźnikowe obejmujące oznaczenia podstawowych składników charakteryzujących dany typ środowiska, np. jonu O' w celu ustalenia zasolenia wody, radoczynności dla określenia sąsiedztwa złóż pierwiastków promieniotwórczych, jooów Cu³*, SO*³, CI' i pH dla poszukiwań złóż miedzi itp,

-    analizy ogólne wykonywane w celu oznaczenia parametrów fizycznych i chemicznych niezbędnych do ogólnej chemicznej charakterystyki wody; spośród własności fizycznych oznacza się tutaj temperaturę, smak, zapach, barw* i ew. przewodnictwo elektryczne; ze składników chemicznych natomiast: Cl', SO*³', HCOi', Ca³*, Mg³*, Na* + K*; ponadto należy oznaczyć ogólna mineralizację, twardość i pH

-    analizy pełne obejmujące oznaczenia wszystkich składników chemicznych i cech fizycznych wody, aź do oznaczenia pierwiastków śladowych włącznie; tego rodzaju badania wykonywane są rzadko, przeważnie realizuje się je przy badaniu nowych zbiorników wodnych w celu określenia genezy wód i wpływu środowiska geologicznego na kształtowanie się składu chemicznego wód.

Analizy techniczne naleźa do najczęściej wykonywanych analiz chemicznych. Przeprowadza się je powszechnie w celu zbadania przydatności wód dla potrzeb konsumpcyjnych, gospodarczych, sanitarnych i przemysłowych. Badania te wykonuje się również dla potrzeb geologii inżynierskiej w celu określenia wpływu wód na trwałość konstrukcji budowlanych. Analizy techniczne ze względu na zakres badań, dzieli się na: skrócone, rozszerzone, pełne i specjalne. Analizę skrócona przeprowadza się zazwyczaj w celu wstępnej oceny jakościowej wody.

Analizy balneologiczne wykonuje się w celu zbadania składu, jakości i własności wód mineralnych dla potrzeb lecznictwa. Dzieli się je na: orientacyjne, kontrolne, małe i duże.

FORMY PRZEDSTAWIANIA ANALIZ CHEMICZNYCH

Każda dobrze wykonana analiza powinna zakończyć się obliczeniem bilansu jonowego, wówczas w razie gdy bilans się nie zgadza, analizę można powtórzyć.

Na podstawie bilansu jonowego można ocenić jakość analizy chemicznej wody poprzez określenie zgodności sumy równoważników kationów z suma równoważników amonów obliczonych wg. wyników analizy. W bilansie jonowym uwzględnia się następujące jony: kationy - Ca³*, Na*. Mg³*, K*. Fe³*, NH«* oraz aniony - HCOj , Cl', SO*³', NOi, NCh , CO). Ocena prawidłowości wykonania analizy polega na wyliczeniu względnego błędu w bilansie analizy. Błąd analizy - B odnosi się do sumy łącznej kationów i anionów:

YrK-YrA

Z +

B =

■100%

Wg PN-89/C-04638/02 - dopuszczalny błąd analizy wynosi:

•    dla sumy jonów w wodzie powyżej 15 uwal/dm³ - 2 %

• dla sumy jonów w wodzie od 5 do 15 mval/dm^J - 2 do 5 %

• dla sumy jonów w wodzie od 3 do 5 nwal/dm³ - 5 do 10 %.

Wyniki analiz chemicznych wody można przedstawiać w różny sposób. Przystępując do opracowania zebranych materiałów hydrochemicznych należy je uporządkować i zestawić w jednolitej formie. Zgodnie z układem SI należy używać jednostkę g/dm^J bądź pochodne. Często zachodzi potrzeba wyrażenia zawartości poszczególnych jonów w formie równoważnikowej, a więc w miligramorównoważnikach, czyli milivaiach. Przeliczenia wagowych zawartości składników na miliwale dokonuje się dzieląc wagową zawartość każdego Jonu wyrażoną w miligramach na dm⁵ przez masę równoważnikową A.

Wartość A jest masą jonu odpowiadającą 1 miligramorównoważnikowi (jest więc to masa jonowa podzielona przez wartościowość jonu). W tabeli poniżej podane są masy jonowe oraz masy równoważnikowe najważniejszych jonów występujących w wodach podziemnych.

Tabela 1. Współczynniki przeliczeniowe na imał ważniejszych Jonów

hm	1 i	Mm	*i*4taw*
		A	■
a-	15.41	35.41	0.02*2
so;-	♦4.07	4444	04205
hco;	•1 JO	*143	04143
co;-	40.02	3041	04333
B»-	15.51	75.92	04125
I-	UMI	124.91	0.0079
F-	15.00	1940	0.052*
no;	4441	4*41	04220
no;	*241	4241	041*1
HS-	33,07	3347	04302
K*	3509	3945	04233
N»*	22.95	22.99	04433
CV*	*0JM	2043	04495
	24J2	12.1*	04022
*•*	5541	27.92	0433*
W	5545	1*41	04337
Mm“	54.53	27.44	0.03*4
Al’*	24.55	1.99	0.1112
nh;	17.02	17.02	045*7
j«*	324*	1*43	0,0*23
H*	1,005	1.005	0,5920