63667

Cyklogeneza • proces tworzenia się i rozwoju niżów barycznych w atmosferze.

Cyklon (niż baryczny) • rozległy wir atmosferyczny o zbieżnym kierunku ruchu powietrza od otaczającego cyklon obszaru podwyższonego ciśnienia ku centrum układu, w którym ciśnienie jest najniższe. Ruch wirowy powietrza w kierunku centrum odbywa się na półkuli północnej w kierunku odwrotnym do ruchu wskazówek zegara Na mapach zaznaczony jako zespół koncentrycznych izobar, o wartościach malejących w kierunku centrum cyklonu. Znaczną C2ęść cyklonu cechuje pogoda z dużym zachmurzeniem i opadami atmosferycznymi. Cyklony wraz z towarzyszącymi im frontami atmosferycznymi powstają w wyniku zafalowań na frontach stacjonarnych, oddzielających masy powietrza o różnych cechach fizycznych. Cyklon tropikalny - głęboki niż baryczny powstający w szerokościach międzyzwrotnikowych. Cechuje się dużymi wartościami gradientu ciśnienia oraz bardzo dużą prędkością wiatru. Cyklonowi tropikalnemu towarzyszą ulewne deszcze, silnie rozbudowane chmury klębiaste oraz niekiedy burze. Od cyklonów szerokości pozazwrotnikowych odróżnia się wieloma cechami, m.in. brakiem frontów

Deszcz • opad kropel wody o średnicy większej od 0,5 mm lub mniejszych, gdy padają rzadko. Efekt szklarniowy - zatrzymywanie i magazynowanie ciepła przez dolne warstwy atmosfery. Efekt szklarniowy powstaje w wyniku absorbowania promieniowania podczerwonego emitowanego z powierzchni Ziemi przez obecną w atmosferze parę wodną i produkty jej kondensacji oraz znajdujący się w powietrzu dwutlenek węgla, metan, ozon.

£/ NliSo zjawisko okresowego zahamowania upwellingu u wybrzeży Peru i Chile, którego bezpośrednią przyczyną jest osłabienie cyrkulacji południowo-wschodnich pasatów i przesunięcie na południe międ2yzwrotnikowej strefy konwergencji (MSZ).

Elementy meteorologiczne (elementy pogody) - określają chwilowy stan atmosfery na danym obszarze. Do ważniejszych elementów należą: temperatura powietrza, jego wilgotność, zachmurzenie nieba, opad, ciśnienie atmosferyczne, wiatr itd.

Fen • silny, porywisty, ciepły, suchy wiatr wiejący z gór. Powstaje, jeśli na drodze prądu powietrznego znajduje się przeszkoda orograficzna i powietrze jest zasysane na zawietrzną jej stronę. Zmiany fizycznych cech powietrza są spowodowane adiabatycznym nagrzewaniem się przy zstępującym (katabatycznym) ruchu powietrza.

Front atmosferyczny - strefa przecięcia powierzchni frontowe) z powierzchnią Ziemi.

Front arktyczny - oddziela masy powietrza arktycznego i polarnego na półkuli północnej. Wyznacza południowy zasięg mas powietrza arktycznego.

Front chłodny - powstaje, gdy powietrze chłodne wypiera powietrze cieplejsze. Przy wypieraniu ciepłego powietrza do góry następuje proces kondensacji pary wodnej i rozwój zachmurzenia kłębiasto-deszczowego (Cumubnimbus). Chmury ciągną się wzdłuz frontu, któremu towarzyszą często porywiste wiatry, ulewy I burze. Front chłodny przemieszcza się nieco szybciej niż front ciepły, przeważnie z prędkością 25 - 50 km/godz.

Front ciepły - powstaje, gdy cieplejsze powietrze nasuwa się na powietrze chłodne. Na skutek adiabatycznego ochłodzenia dochodzi do kondensacji pary wodnej i powstania rozległego systemu chmur. W przedniej jego części, najwyżej, pojawiają słę chmury Cirrus, a następnie chmury piętra średniego i niskiego, kolejno: Altostrotus i Nimbostrolus Przejściu frontu ciepłego towarzyszą stosunkowo długo trwające opady ciągłe, obejmujące często obszar o szerokości od kilkudziesięciu do kilkuset kilometrów przed frontem.

Front polarny - oddziela masy powietrza polarnego i zwrotnikowego W porze zimowej przemieszcza się bliżej równika, latem cofa się w kierunku bieguna

Front stacjonarny - front atmosferyczny niewykazujący zdecydowanego ruchu ani w stronę ciepłej, ani w stronę chłodnej masy powietrza. Często jest nazywany quasi-stacjonarnym