63800

istniejącą rzeczą (res), lecz zostaje z pojedynczych rzeczy przez ludzki rozum na drodze abstrakcji. Dlatego pojęcia (conceputs) rzeczy nie powstają w sposób dowolny, lecz w wyniku abstrakcji, która ma podstawę w rzeczach. W odniesieniu do poznania powszechnikom odpowiadają tylko słowa - ale nie same słowa lecz ich treść, ich znaczenie.

Jeszcze dalej w opozycji przeciw realizmowi pojęciowemu idzie nominalizm, który nie tylko odmawia uniwersaliom istnienia, ale przeczy nawet temu, jakobyśmy mieli ich pojęcia. Według nominalisty sama myśl o człowieku w ogóle, który nie byłby określony ani co do płci, ani co do wieku, ani co do wzrostu, ani co do żadnej cechy, jaką ludzie mogą się różnić między sobą, sama myśl taka jest nie do zrealizowania. Według nominalistów istnieją tylko nazwy ogólne, ale ani pojęć ogólnych, ani tym bardziej przedmiotów ogólnych nie ma. Powszechniki ich zdaniem to albo wyabstrahowane od rzeczy pojęcia, albo arbitralne nazwy. Johann Roscelin (ok. 1050-1124) twierdził, że uniwersalia są tylko wypowiadanymi przez nas dźwiękami (uniwersale est vox).

Pierwszym spośród transcendentaliów jest predykat „byt". Wykracza on bowiem poza każdą kategorię i każdy określony zakres przedmiotowy. Pozostałe transcendentalia nazywano często właściwościami bytu ponieważ zawsze i w sposób konieczny wynikają one z bytu i są dane z bytem. Są to przede wszystkim: jedno, prawda, dobro i piękno.

RyC. 8. ZrAwłeowBni*    u Tcr--»*M > Akwinu