64293

Pojęcie i geneza prawa upadłościowego i naprawczego

5Ustawę z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm) można określić jako systemową regulację prawną dotyczącą skutków prawnych niewypłacalności oraz zagrożenia niewypłacalnością podmiotów tym prawem objętych. Rozwiązania prawne dotyczące niewypłacalności w obcych systemach prawnych różnią się od unormowań polskich Różnice te dotyczą głównie z zakresu podmiotowego, istnienia podstaw wszczęcia postępowania, a także sposobu prowadzenia postępowania w sprawach dotyczących niewypłacalności i wynikają z rozwoju historycznego tej dziedziny prawa. Pierwsze regulacje powstały w średniowieczu w prawie miast północnych Włoch.

Początkowo było to prawo dotyczące tylko kupców. Stopniowo rozszerzono zakres jego stosowania na inne podmioty. Na początku XX w. w prawie państw europejskich, równolegle z prawem upadłościowym, mając cliarakter egzekucji uniwersalnej, rozwinęło się ustawodawstwo regulujące zapobieganie upadłości. Rozwiązania te były przewidziane dla dłużników zagrożonych niewypłacalnością albo też takich, którzy byli już niewypłacalni z przyczyn od siebie niezależnych. Ustawodawstwo polskie ukształtowane po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. również przyjęło takie rozwiązanie. Regulowały je dwa rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 24 października 1934 r.: Prawo upadłościowe (Dz.U. Nr 93, poz. 834) i Prawo o postępowaniu układowym (Dz.U. Nr 93, poz. 836).

W ustawie z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze zrezygnowano z dwutorowego uregulowania problematyki niewypłacalności - jak miało to miejsce pod rządem przepisów z 1934 r., które wprowadzały odrębne postępowanie upadłościowe i odrębne postępowanie układowe.

Obecnie dla wspólnego dochodzenia roszczeń od niewypłacalnych przedsiębiorców właściwie istnieje jedno postępowanie upadłościowe, które może przybierać różne postaci. Po pierwsze, może to być postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu. W tym rodzaju postępowania zarząd mieniem wchodzącym w skład masy upadłości sprawuje zarządza albo - na zasadzie wyjątku - sąd ustanawia zarząd sprawowany przez upadłego (tzw. zarząd własny). Po drugie, może to być postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku dłużnika.

Z kolei postępowanie naprawcze dotyczy przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością. Założenie systemowe jednotorowego uregulowania upadłości skutkuje następującymi konsekwencjami techniki legislacyjnej: ustawodawca wprowadza przepisy wspólne dla obu rodzajów postępowania upadłościowego i dodatkowo przepisy właściwe tylko dla jednego rodzaju postępowania upadłościowego.