64322

Powstanie spółki cywilnej 9Spółka cywilna powstaje na mocy umowy, uregulowanej w art. 860 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Nie jest możliwe powstanie tej spółki w inny sposób (np. z mocy prawa lub w drodze jednostronnej czynności prawnej).

9Wspólników spółki cywilnej, zarówno w chwili jej powstania, jak i przez cały okres jej istnienia aż do chwili rozwiązania, musi być co najmniej dwóch. Nie jest dopuszczalne powstanie jednoosobowej spółki cywilnej także w sposób wtórny wskutek nabycia przez jeden podmiot wszystkich jej udziałówf31. gdyż sprzeciwiałoby się to jej istocie jako spółki osobowej. Jeżeli z jakichkolwiek powodów w spółce cywilnej pozostaje tylko jeden wspólnik, to następuje automatycznie jej rozwiązanie. Wprawdzie w Kodeksie cywilnym -w przeciwieństwie do art. 576 pkt 3 k.z. - nie ma przepisu wyraźnie stanowiącego, że spółka rozwiązuje się, jeżeli pozostał w niej tylko jeden wspólnik wskutek ustąpienia innych, to jednak ta kwestia nie budzi w doktrynie i orzecznictwie żadnych kontrowersji.

Wspólnikami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a także jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 331 k.c. W praktyce spółki cywilne są często zawierane między trzema lub nawet więcej osobami, przyjmując wówczas charakter umowy wielostronnej.

9 Z godnie z art. 860 § 2 k.c. umowa spółki cywilnej powinna być stwierdzona pismem.

W doktrynie i orzecznictwie dominuje pogląd, że jest to wymóg formy pisemnej zastrzeżonej tylko dla celów dowodowych (ad probationem), ponieważ ten przepis nie przewiduje rygoru nieważności w razie niezachowania tej formy (por. art. 73 § 1 i art. 74 § 1 k.c.).

W konsekwencji należy przyjąć dopuszczalność zawarcia umowy spółki cywilnej w formie ustnej lub nawet w sposób dorozumiany (per facta concludentia), np. w razie wspólnego prowadzenia określonego przedsięwzięcia gospodarczego. W takiej sytuacji mogą powstać praktyczne trudności w ustaleniu, czy strony były w ogóle związane umową spółki cywilnej, w związku z czym wypada uznać, że celowość zachowania tej formy nie powinna jednak budzić wątpliwości. Ostatecznie w razie sporu, czy w konkretnych okolicznościach została zawarta umowa spółki cywilnej i jaka była jej treść, ustalenie tych faktów może nastąpić na drodze sądowej stosownie do całokształtu zebranego materiału dowodowego, oczywiście z uwzględnieniem reguł rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) i zakazów dowodowych wynikających z art 74 § 2 k.c.

9Przesłanką powstania spółki cywilnej nie jest i nigdy nie był wpis do jakiegoś rejestru, w szczególności do ewidencji działalności gospodarczej przewidzianej przepisami kolejnych ustaw dotyczących działalności gospodarczej, lub do rejestru przedsiębiorców prowadzonego na podstawie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.