64381

Rodzaje gwarancji bankowych

W praktyce obrotu funkcjonuje wiele rodzajów gwarancji bankowych zarówno mających znaczenie prawne, jak i pozbawionych tej doniosłości prawnej. W pierwszej grupie można wyróżnić umowy gwarancji bankowej bezwarunkowe lub warunkowe, odwołałne i nieodwołalne, gwarancje czyste i zwykłe.

9W umowie gwarancji bezwarunkowej bank nie może uzależniać spełnienia świadczenia od zaistnienia zdarzenia objętego gwarancją (tzw. gwarancja „na pierwsze żądanie” lub z klauzulą „nieodwołalnie i bezwarunkowo”). W umowie gwarancji warunkowej bank spełnia świadczenie jedynie po spełnieniu warunków określonych w umowie, np. przedstawienia określonych dokumentów (gwarancje dokumentowe) lub rzeczywistego ziszczenia się określonego rezultatu (tzw. klauzula efektywna - niem. Effektivklauzel). Jest to więc podział według rodzaju przesłanki aktualizującej obowiązek zapłaty.

9Umową gwarancji odwołalnej bank zastrzega sobie prawo do odwołania gwarancji w każdej chwili, dopóki beneficjent gwarancji nie wystąpi z żądaniem spełnienia świadczenia. Umowa gwarancji nieodwołalnej nie uprawnia banku do odwołania gwarancji.

Kryterium wyróżnienia gwarancji czystych i zwykłych stanowi przedmiot, który bank zabezpiecza, udzielając gwarancji. Podkreślić bowiem należy, iż gwarancja służy przede wszystkim zabezpieczeniu wierzytelności wynikających z określonego stosunku prawnego między zlecającym a beneficjentem gwarancji, zabezpieczać może jednak również innego rodzaju zdarzenia niezależne od tego stosunku (np. ryzyka kursowe). Gwarancje czyste to gwarancje, w których przesłanki spełnienia przez bank świadczenia pieniężnego na rzecz beneficjenta nie nawiązują do stosunku prawnego zabezpieczonego gwarancją. Natomiast gwarancje zwykle to gwarancje, których treść nawiązuje do zabezpieczonego stosunku prawnego. Rozróżnienie tych kategorii gwarancji ma istotne znaczenie z punktu widzenia dopuszczalnych zarzutów banku udzielającego gwarancji ze stosunku podstawowego.

W art. 81 ust. 1 Prawa bankowego uregulowana jest gwarancja warunkowa i odwołał na, która może mieć przy tym charakter gwarancji czystej lub zwykłej. Dopuszczalność zawierania innych rodzajów gwarancji wynika z zasady swobody umów (art. 3531 k.c.).

Poza powyższymi podziałami w praktyce bankowej funkcjonują jeszcze inne typy gwarancji, które jednakże pozbawione są doniosłości prawnej, a służą wyłącznie ujednoliceniu praktyki poprzez używanie odpowiednich wzorów umów. Przykładowo ze względu na przedmiot zabezpieczenia można wyróżnić gwarancje dobrego wykonania umowy, gwarancje spłaty kredytu, zapłaty rat leasingowych, zapłaty akredytywy, zwrotu zaliczki i wypłaty zaliczki, gwarancje przetargowe, konosament owe, gwarancje zapłaty weksla czy gwarancje przyjęcia oferty, gwarancje zwrotu zaliczki, gwarancje dostawy itp.