64759

Analiza strukturalnych sprzeczności interesów mających najczęściej charakter grupowy lub instytucjonalny. Podstawą analizy jest tu grupa interesu. Wg. Teorii walka o władzę w społeczeństwie demokratycznym dokonuje się poprzez wpływ grup interesów na opinię publiczną oraz określoną prawnie procedurę wyborczą. W tym celu mogą pojawiać się sojusze głównie o charakterze tymczasowym. Grupy interesów nie są utożsamiane z aparatem państwowym jako całością. Ich istotną cechą jest to, ze muszą być zhierarchizowane w sposób formalny i przymusowy. Jedną z zasadniczych różnic między teorią grup interesu a innymi ujęciami jest to, że dominującą cechą tamtych podejść jest hierarchiczna koncepcja społeczeństwa. W przypadku grup interesu mają one horyzontalne usytuowanie w strukturze społecznej. Zhierarchizowane społeczeństwo kiasowe to społeczeństwo relacji nadrzędności i podrzędności.

Struktury społecznej nie da się rozpatrywać wyłącznie na jednej płaszczyźnie, dlatego wyodrębnia się różne jej aspekty: struktury klasowej czy społeczno-zawodowej. Dychotomiczna koncepcja struktury społecznej to uogólnienie na całe społeczeństwo stosunku dwuczłonowego, np. ciemiężeni i ciemięźyciele, klasy uciskające i uciskane, góra i dół. Rozpatrując tak ujętą strukturę społeczną mamy do czynienia ze społeczeństwem rozbitym na dwie przeciwstawne kiasy, pomiędzy zachodzi bardzo asymetryczna zależność. Taki podział leży w interesie pewnych warstw czy grup społecznych.

W odpowiedzi na tę koncepcję pojawiła się koncepcja klas czy warstw pośrednich. Wynika ona ze schematu wieloczłonowego, zwanego schematem gradacji, w którym społeczeństwo jest układem kilku warstw. Rozróżniamy 2 wersje gradacji: prostą, opierającą się na założeniu,, Ze system wyższych i niższych klas jest wynikiem stopniowania jakiejś obiektywnie wymierzalnej cechy (jedno kryterium!!).

Warstwy społeczne wyróżnia się na podstawie stopnia posiadania jakiejś wartości, na przykład władzy, wpływów, bogactwa czy zamożności, prestiżu. Ten sposób ich pojmowania wynika ze stratyfikacji społecznej. Hierarchia klas ekonomicznych oparta jest na jakimś obiektywnym kryterium i mieści się w schemacie gradacji prostej, natomiast klasy społeczne zróżnicowane są o kryteria złożone

Teoria uwarstwienia K. Daviesa i W. Moora. Głównymi czynnikami różnicującym społeczeństwo są nierówny podział korzyści materialnych i prestiżu.

Pojęcie struktura społeczna jest pojęciem szerszym niż pojęcie struktury klasowej, gdyż wiele grup wchodzących w skład struktury społecznej nie stanowi klas społecznych, lecz grupy zawodowe.

Koncepcja struktury klasowej w poglądach Marksa

Marks posługiwał się pojęciem klasy społecznej opartym na kryteriach ekonomicznych, wprowadzając również kryteria „psychologiczne", jak świadomość wspólnych interesów i więź psychiczna wynikająca za wspólnego upośledzenia. Termin klasa społeczna odnosi się do zbiorów ludzi wyróżnionych ze względu na odrębność sytuacji ekonomicznej i interesów grupowych. Charakteryzuje ją jednolity stosunek do środków produkcji, wspólnota źródeł dochodów oraz wynikająca stąd wspólnota interesów. Marks uważał jednak, że grupa ludzi stawała się klasą dopiero wtedy gdy jej członków łączy świadomość klasowa, świadomość wspólnych intersów. więź psychiczna wynikająca ze wspólnych antagonizmów klasowych. Większość krytyków uważa, że w poglądach Marksa dominowało dychotomiczne (dwuczłonowe) ujęcie struktury klasowej w opozycji do dwóch klas przeciwstawnych: posiadającej i nie posiadającej środków produkcji. Sądził on, że w każdym społeczeństwie istnieją duże antagonistyczne klasy podstawowe, których wzajemny stosunek określony jest nie tylko przez relacje wzajemne, lecz również przez postawy i zachowanie klas pośrednich. Marks dowodził, że cała dotychczasowa historia jest historią walk klasowych i że we wszystkich konfliktach idzie jedynie o społeczne i polityczne panowanie klas społecznych. Struktura społeczna wteorii Webera

Weber uważał, że miejscem przejawiania się i powstania nierówności między zbiorowośdami ludzkimi jest nie tylko gospodarka, lecz także system społeczny, polityczny oraz rynek. Zróżnicowanie to jest spowodowane przez 3 niezależne czynniki: ekonomiczne (dochód lub bogactwo), społeczne (prestiż i szacunek) i polityczne (władza). Weber wprowadził rozróżnienie między klasą w znaczeniu ekonomicznym a stanem w znaczeniu