* wymóg indywidualnej decyzji administracyjnej dla dokonania pewnych czynności (np. założenie banku) —* zezwolenie (inaczej bezwzględnie nieważna), ale me nakaz dokonania czynności, a wg. SN późniejsze uchylenie tej decyzji nie powoduje nieważności samo z siebie;
* ustawowo określane priorytety na rzecz pewnych podmiotów (np. prawo pierwokupu nieruchomości rolnej);
* obowiązkowe procedury wyłaniania kandydatów, min. w trybie aukcyjnym lub przetargowym, szczególnie w sektorze publicznym;
* nakazy zawierania umów - ograniczenia dot. me tylko wyboru strony, ale z konieczności logicznej muszą zarazem określać ich treść —» zaprzeczenie wolności kontraktowej, w systemie demokratycznej gospodarki rynkowej powinna być nadzwyczajnym wyjątkiem [np. ubezpieczenia obowiązkowe, obowiązek zawarcia umowy
0 świadczenie usług przesyłowych (ciepła, paliw, gazu, elektryczności)]
Umowy adliezyjne
— przedsiębiorstwa zajmują dominującą lub monopolistyczną pozycję, a druga strona (konsument) jest pod presją ekonomiczną, gdyż jeśli nie zaakceptuje warunków przedstawionych przez przedsiębiorstwo nie uzyska potrzebnej usługi lub rzeczy —► taktyczna merównorzędność, ale i te umowy dochodzą do skutku przez zgodne oświadczenia woli obu stron —* panujący pogląd kwalifikuje je jako umowy;
— wymagają szczególnego uregulowania ze względu na ten ich charakter - prawo zobowiązali;
Zastępcze oświadczenie woli
— art. 64 kc — prawomocne orzeczenie sądowe stwierdzające obowiązek złożenia określonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie;
* przepis ten me stanowi samoistnej podstawy prawnej roszczema, a jedynie nakazuje wiązać z tym orzeczeniem określone skutki;
* zastępuje formy szczególne przewidziane przez ustawę lub strony;
* me mają charakteru orzeczeń deklaratoryjnych, tzn. orzeczenia bezpośrednio zasądzające na określone świadczenie;
* zapadają po stwierdzaniu, że strona jest zobowiązania na podstawie jakiegoś zdarzenia prawnego do świadczenia;
* w orzeczeniu sąd może, na podstawie wykładni stanu faktycznego, orzec o tym czy wymagane oświadczenie woli zostało złożone (np. w przypadku milczenia adresata oferty)
1 określić jego konsekwencje prawne —> wtedy me zastępuje orzeczenia;
* jeśli zastępuje oświadczenie woli, ma wtedy funkcję kreującą - charakter konstytutywny (prawo tworzący);
* takie orzeczenie stanowi podstawę roszczenia o świadczenie należne na podstawie tak stwierdzonego oświadczenia woli;
* mogą dotyczyć czynności jednostronnych i umów;
— kwestia problematyczna -> ęę> gdy ypli stawi redym? element unwy? ezy
orzeczenie sadowe zastępuję oświadczenie woli pozwanego czy też powoda^* —» SN (7) stwierdził, że zasadą jest że orzeczenie zastępuje tylko oświadczenie pozwanego, ale opatrzył tą zasadę wyjątkami uznając, że obejmuje ono też zawarcie umowy przyrzeczonej oraz gdy sąd uwzględnia powództwo o stwierdzenie obowiązku zawarcia umowy zgodnie z żądaniem powoda orzeczenie to stwierdza zawarcie umowy i zastępuje umowę.