70499

Funkcje finansów publicznych

Funkcją finansów publicznych nazywamy sposób oddziaływania, bądź osiągania zamierzonych efektów w systemie finansów publicznych

W doktrynie wyróżnia się następujące funkcje:

1)    funkcja fiskalna - termin ‘fiskalizm' pochodzi ze Starożytnego Rzymu i związany jest z fiskusem ściągającym daniny. Termin ten obrastał cechami negatywnymi, zwłaszcza, gdy pobierane przez państwo środki nie są racjonalnie wykorzystywane W okresie PRLu podnoszono, że w warunkach gospodarki opartej na uspołecznionych środkach produkcji nie ma ona racji bytu. Obecnie uważa się ją za funkcję podstawową, nieodzowną, niewymagającą nawet szerszego uzasadniania. Funkcja ta zmierza do pobrania i zgromadzenia środków pieniężnych, które pozwolą na zaspokojenie świadczeń publicznych (redystrybucja). Fiskalizm obejmuje nie tylko podatki, ale także cla, akcyzy

2)    funkcja redystrybucyjna (rozdzielcza) - ujmowana jest jako celowe, świadome wykorzystywanie instytucji prawno-finansowych do powtórnego podziału tworzonego w państwie produktu krajowego brutto. Można mówić nawet o redystrybucji terytorialnej, przeznaczaniem środków budżetowych zgodnie z polityką państwa na określone terytoria Realizuje się ją za pomocą -z jednej strony np. systemu podatkowego, z drugiej przez system dotacji, subwencji, zasiłków dla określonych podmiotów

3)    funkcja stymulacyjna (bodźcowa) - najczęściej utożsamiana z oddziaływaniem na poszczególne podmioty (ludność, przedsiębiorców, banki) za pomocą obietnic korzyści finansowych (np ulg i zwolnień podatkowych) lub zagrożeń dolegliwościami finansowymi (np pozbawienie premii w przedsiębiorstwie państwowym za niewykonanie planu produkcji). Ma ona element wspierający (np zwiększenie produkcji, ochrona środowiska naturalnego) oraz zmiękczający (np odsetki za nieterminową realizację zobowiązań publicznoprawnych) 4) funkcja ewidencyjno-kontrolna niektórzy autorzy mówią o niej, jako o funkcji ubocznej (W. Wojtowicz). W warunkach gospodarki sterowanej centralnie funkcja ta miała wyraźnie kontrolny charakter (poprzez instytucję pieniądza można kontrolować sytuację gospodarczą), w warunkach demokratycznych i wolnego rynku - funkcja ta ma bardziej charakter informacyjno-ewidencyjny. Nie dotyczy bowiem sprawowania kontroli, ale polega na sygnalizowaniu pozytywnych lub negatywnych wyników procesów gospodarczych