70621

nowy kodeks prawa kanonicznego dla kościoła Łacińskiego, który obowiązuje do dziś.

Nauka (Gracjan) i nauczanie prawa kanonicznego

Gracjan, mnich z Bolonii napisał pierwszy traktat naukowy tzw. Dekret Gracjana nt. prawa kanonicznego („Concordantia Discordantium Canonum” -Uzgodnienie rozbieżnych kanonów). W dokumencie tym podjął się usystematyzowania i nowej interpretacji różnorodnych norm z zakresu prawa kanonicznego, zwłaszcza w kontekście pogodzenia często występujących sprzeczności. Od tego momentu (XII w. ) datuje się początek nauki prawa kanonicznego, która następnie wchodzi do kanonu nauczania uniwersyteckiego

Prawo kanoniczne stanowiło system prawny o charakterze powszechnym. Stało się obok prawa rzymskiego jednym z dwóch głównych systemów prawnych nauczanych na uniwersytetach. Prawo to posiadało podbudowę teoretyczną -wsparte było nauką.

Prawo kanoniczne przenikało do praktyki za pośrednictwem nauki prawa Jednocześnie było prawem stosowanym bezpośrednio w wymiarze sprawiedliwości przez działalność sądów duchownych. Wpływ prawa kanonicznego rozciągał się zarówno na sprawy duchowne jak i świeckie.

Św. Tomasz z Akwinu o hierarchii praw

Ludzie mieli różne wyobrażenie nt. hierarchii obowiązujących praw. Zdarzało się, że istniejące systemy (tj. prawo boskie i prawo królewskie) były ze sobą sprzeczne.

Sformułowanie „prawo naturalne” w sensie prawa odnoszącego się do człowieka i społeczeństwa po raz pierwszy zostało użyte przez Arystotelesa i miało ono charakter nadrzędny. Przez całe średniowiecze system praw naturalnych czerpał ze źródła, jakim był Bóg. Ukoronowaniem filozofii średniowiecza był system filozoficzny wypracowany przez św. Tomasza z Akwinu (XIII w ), który do dnia dzisiejszego stanowi oficjalną filozofię kościoła katolickiego.

Tomasz z Akwinu zapożyczył od wcześniejszych filozofów hierarchiczną wizję świata, gdzie podstawą wszelkiego porządku świata jest właśnie hierarchia. W uproszczeniu wg Tomasza z Akwinu wyróżnia się:

-prawo boskie - przejawia się w nim mądrość boża. Przy pomocy tego prawa Bóg rządzi wszechświatem,

-prawo naturalne odbicie prawa boskiego w rozumie ludzkim. Prawo to przybiera postać pewnych ogólnych reguł etyczno-moralnych;

-prawo pochodzące od władzy ludzkiej - szczegółowe przepisy prawne Prawo ludzkie musi być zgodne z prawem naturalnym. Człowiek nie musi się stosować do prawa ludzkiego sprzecznego z prawem naturalnym.