+ funkcje, zadania poszczególnych uczestników życia politycznego
normy regulujące aktywność podmiotów politycznych i stosunki pomiędzy nimi
• normy prawne
- konstytucje, ustawy, rozporządzenia, zarządzenia »aktv prawne
• normy polityczne (nie są powszechnie obowiązujące, nie mają sankcji prawnych)
- statuty partyjne
- programy/deklaracje partyjne
- umowy/deklaracje międzypartyjne/międzyśrodowiskowe
• normy zwyczajowe
• normy moralne
Ujęcia systemu politycznego
1 instytucjonalne akcentuje znaczenie instytucji i organizacji. Kluczowe sprawy rozstrzygane są przez systemy polityczne.
2. strukturalne - najistotniejsza jest dynamika życia politycznego
3 funkcjonalne - podkreśla znaczenie funkcji pełnionych przez poszczególne elementy systemu politycznego w stosunku do całości
4 normatywne - koncentracja na analizie norm (zwłaszcza prawnych) i zasad działania państwa
Modele ustrojowe współczesnych państw demokratycznych
1. demokracja parlamentarna (system parlamentarno - gabinetowy, parlamentaryzm)
• pojawił się w początkach XVIII w. W Wielkiej Brytanii (1707 r.)
2. demokracja prezydencka (system prezydencki, prezydencjalizm)
• początek - ogłoszenie konstytucji USA, IX 1787 r.
• system opozycyjny do brytyjskiego
3. demokracja parlamentarno - prezydencka (demokracja mieszana, półprezydencjalizm)
• 1958 r. - Charles de Gaulle przejmując władzę nad Francją zmienia ustrój państwa. Konstytucję opracował rząd. Sam de Gaulle był zdecydowanym przeciwnikiem francuskiego parlamentaryzmu, narzekał na partiokrację.
• zaczerpnąwszy z ustroju ameiykańskiego, stanął w pół drogi pomiędzy parlamentaryzmem a prezydencjalizmem
• przyjęcie konstytucji w referendum - ponad 70% poparcia
• pewne elementy tego systemu występowały w ustroju Republiki Weimarskiej
4. system rządów zgromadzenia
• brak oparcia w trójpodziale władzy
• zasada jednolitości władzy państwowej (parlament)
• formalne podobieństwo do ustrojów państw komunistycznych