Próba jego przełamania:
Druidzi Irlandzcy - byli bardzo wysoko wykształconymi kapłanami celtyckimi, którzy próbowali przełamać kościelny monopol oświatowy (udaje im się to w V wieku n.e.); prowadzili szkoły; w połowie V wieku papież wysyła do Irlandii Św. Patryka, by ich nawrócił na chrześcijaństwo; druidzi wiedząc, że jeśli nie przyjmą tej religii zostanie im ona narzucona siłą, godzą się ją przyjąć i zamieszkać w klasztorach, ale pod warunkiem, że nadal (będąc już kapłanami chrześcijańskimi) będą mogli prowadzić szkoły i zajmować się nauką; na terenie Irlandii wprowadza się 3 typy szkół:
a) szkoły elementarne - uczono w nich języka irlandzkiego, historii, prawa i literatury irlandzkiej; przeznaczone były dla mieszkańców Irlandii;
b) szkoły średnie - kształciły w języku łacińskim; uczono także 7 sztuk wyzwolonych w ujęciu starożytnym;
c) szkoły wyższe - zajmowały się studiami nad wybrana dziedziną.
Z kościołem próbował tez walczyć Karol Wielki; szkoła pałacowa, której podstawą było siedem sztuk wyzwolonych, wzbogaconych o naukę o Piśmie Św, a podręczniki pisał dla niej Akuin, w 796 r opuszcza szkołę, pojawia się biskup Teodulf.