73596

badali jak prawo funkcjonuje i jakie skutki społeczne wywołuje.

K«i«pge sotiołpamio-prawne;

Wyrosły na terenie Niemiec na początku XX wieku.

Przedstawiciele: Rudolf Diiering i Eugen Erlich.

Koncepcje Diieringa zostały zawarte w dwóch broszurkach: „Walka o prawo” i „Interes w prawie”.

Główna teza:

Ihiering uznawał, że prawem jest przymusowo clironiony interes. Twierdził, że prawo powstaje jako rezultat walki pomiędzy sprzecznymi interesami, a interes mający najszersze poparcie staje się prawem.

Koncepcje socjologiczno-prawne w pełni rozwinęły się w USA. Z dwóch powodów: specyficzny system prawa „common law" filozofia pragmatyzmu - prawdziwe jest tylko to. co jest użyteczne.

Socjologizm prawniczy rozwinął się w dwóch kierunkach:

hinkcjonalizin prawniczy wg Rosco Pound rozwinął koncepcję Rudolfa Ihieringa, uznawał prawo za środek kontroli społeczeństwa, czyli środek wpływu na zachowanie adresatów. W ramach funkcjonalizmu posługiwano się metodą socjologiczną przy badaniu prawa, czyli badaiue społecznych skutków jakie prawo powoduje.

realizm prawniczy przedstawiciele głównie sędziowie praktycy. Programowo odróżniał prawo w książkach („law in books") od prawa w działaniu (Jaw in acrion”). Twierdził, że nie jest prawem to. co zapisane w przepisach i kodeksach, ale to jak faktycznie postępują sędziowie i urzędnicy Na gruncie tej koncepcji powstało określenie zgodnie z którym „prawo danego państwa to opinia pół tuzina starszych panów, którzy w danym państwie tworzą Sąd Najwyższy”.

Psychologiczna koncepcja prawa:

Sformułowana przez Leona Petrażeckiego, który działał w okresie zaborów, był profesorem prawa w carskiej Rosji, wykładał na Uniwersytecie Warszawskim.

Stworzenie tej koncepcji polegało na tym. że Petrażecki wśród przeżyć psychicznych wyróżnił szczególny rodzaj przeżyć tzw. emocje etyczne, czyli narzucająca się potrzeba, konieczność postąpienia w pewien określony sposób.

Introspekcja - obserwowanie własnych doznali i przeżyć psychicznych.

Petrażecki wyróżnił dwa rodzaje emocji etycznych:

jednostronne, które nazywał moralnością - narzucająca się potrzeba zachowania się w określony sposób z odczuciem, że zachowanie jest słuszne.

dwustronne • narzucająca się potrzeba postąpienia w pewien sposób z odczuciem.że zachowanie określonej osobie się należy.

2