73630

41. WNIOSKOWANIA PRAWNICZE.

Za obowiązujące prawnie uważa się nie tylko te normy, które zostały ustanowione w formie przepisów prawnych, ale również takie normy, które zostały wywnioskowane z tych pierwszych według określonych reguł wnioskowama (reguł infercncyjnych). Pojęcie wnioskowania odnosi się do procesu uznawania jakichś zadań za prawdziwe ze względu na uprzednie uznanie prawdziwości j aide hś innych zadaii jako przesłanek. Reguły tego rodzaju wnioskowania opierają się na zakładaniu jakicliś związków między rozważanymi normami.

•    wnioskowania oparte na logicznym wynikaniu norm - jest kilka sposobów budowania logiki norm: 1) normy utożsamia się ze zdaniami, przyjmując, że norma ,.x powinien czynić C" jest równoważna zdaniu „Jeśli x nie czyni C. to następuje sankcja S”; 2) polega na utożsamianiu lub upodabnianiu logiki norm i logiki deontycznej. tzn. logiki zdań mówiących o kwalifikacji jakiegoś czynu ze względu na określoną normę czy zespół norm.

•    wnioskowania oparte na instrumentalnym wynikaniu norm - jeżeli prawodawca ustanowił normę nakazującą komuś zrealizować pewien stan rzeczy, to przyjąć należy, iż wynika z tej nonny: 1) norma nakazująca czynić wszystko, co jest warunkiem koniecznym zrealizowania tego stanu rzeczy. oraz 2) norma zakazująca czynić cokolwiek, co jest warunkiem wystarczającym mezrealizowania się tego stanu rzeczy. Reguły w^rg których należy uznać za obowiązujące wspomniane dwie normy-konsekwencje normy podstawowej, można by nazwać: 1) dyrektywą instrumentalnego nakazu, oraz 2) dyrektywą instrumentalnego zakazu.

•    wnioskowama oparte na założeniu konsekwencji ocen prawodawcy - to wnioskowanie oparte na pizypuszczeniach, że prawodawca ustanawiając normy prawcie kieruje się zaw^rsze jakimś określonym systemem ocen. Toteż w sytuacjach o których nie wspominają pizepisy przezeń ustanowione, należy uznać za obowiązującą taką normę postępowania, która znalazłaby uzasadnienie aksjologiczne (takie samo lub silniejsze). Wnioskowanie z analogii prawa (analogia iuris) polega na tym, że na podstawie wielu norm wyraźnie ustanowionych w odniesieniu do jakiejś dziedziny czynów ustala się donuuemane ich uzasadnienie aksjologiczne w postaci jakicliś podstawowych ocen i uznaje na tej podstawie za obowiązującą, jakoby „z woli prawodawcy"., jakąś dalszą, nie ustanowioną wyraźnie nonnę-noimę znajdującą uzasadnienie aksjologiczne w tych właśnie podstawowych ocenach.