Każda operacja gospodarcza jest zapisywana po dwóch stronach kont, więc suma zapisów po stronach debetowych (Dt) wszystkich kont musi się równać zapisom po stronach kredytowych.
Zatem dla sprawdzenia poprawności księgowań wystarczy zestawić wszystkie zapisy po stronie lewej i porównać je z zapisami po stronie prawej. Jeżeli takie zestawienie będzie zgodne to możemy powiedzieć, że księgowaliśmy zgodnie z zasadą podwójnego księgowania.
Zestawienie takie nosi nazwę zestawienia obrotów i sald (inaczej obrotówka lub bilans próbny).
Zestawienie to musi być zawsze sporządzone przed przystąpieniem do bilansu w formie:
- rozwiniętej (uwzględnia symbol konta, nazwę, bilans otwarcia, obroty łącznie ze stanami początkowymi
i salda),
- uproszczonej (zawiera stan początkowy łącznie z obrotami i salda).
Zestawienie rozwinięte obrotów i sald
(nanieść dane z przykładu)
1 p. |
Symbol knnta |
Nazwa knnta |
Dilans otwarcia |
Obroty za dany okres (bez b o) |
Obroty łącznic 7 saldami początkowymi |
Saldo końcowe | ||||
Dt |
a |
Dt |
Ct |
Dt |
Ct |
Dt |
Ct | |||
Razom |
Zestawienie obrotów i sald nie jest instrumentem doskonałym, gdyż nie można uchwycić wszystkich błędów (np. gdy księgowania będą dokonane po prawidłowych stronach, ale na niewłaściwych kontach lub w niewłaściwej kwocie po obydwu stronach lub jeżeli w ogóle nie zaksięgujemy operacji).
Bilanse kończące okresy sprawozdawcze muszą odzwierciedlać stany faktyczne w sposób rzetelny - zapisy w księgach muszą odpowiadać faktycznym stanom poszczególnych składników bilansu.
W tym celu (przed zamknięciem okresu sprawozdawczego) sporządza się inwentaryzację (spis z natury). Zapisy te konfrontowane są z zapisami księgowości a różnice wyjaśniane.