Każdy obywatel Unii ma prawo petycji do Parlamentu Europejskiego, zgodnie z postanowieniami artykułu 227.
Każdy obywatel Unii może zwracać się do Rzecznika Praw Obywatelskich, ustanowionego zgodnie z postanowieniami artykułu 228.
Każdy obywatel Unii może zwracać się pisemnie do każdej instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej określonych w niniejszym artykule lub w artykule 13 Traktatu o Unii Europejskiej w jednym z języków wskazanych w artykule 55 ustęp 1 tego Traktatu oraz otrzymywać odpowiedź w tym samym języka
o obywatele pań.czł. UE = obywatele UE ergo dostęp do obywatelstwa UE zdeterminowany jest dostępem do obywatelstwa paliczŁ, więc, w konsekwencji, zasady nabycia i utraty ob.kraj. i ob.UE nie podlegają jako takie prawu europejskiemu <autonomia proceduralna regulacji tej kwestii przysługuje paiiczł. razem z pełną swobodą w tym zakresie >; obywatelstwo UE ma cłiarakter dodatkowy względem ob.kraj., nie powoduje jego utraty!
o status prawpy obywatela UE wyznaczany jest katalogiem przysługujących mu uprawnień i obowiązków, jednakże traktat reguluje tylko uprawnienia a w sferze obowiązków mamy do czynienia z sytuacją absorpcji przez art.20 TfUE prawa już obowiązującego (bo, np. obowiązek przestrzegania pr. europ wynika już z konstytucyjnych powinności o uprawnienia przysługujące obywatelowi UE:
o grupa upr. o cliar. gospodarczym <związane z funkcjonowaniem tynku wewnętrznego: swoboda przepływu osób, ushig, towarów i kapitahi
o grupa upr. o cliar. politycznym: głosowanie i kandydowanie, możliwość zwrócenia się do RPO UE, opieka dyplomatyczna i konsularna <np. wtedy, gdy wpań.trzecim nie ma placówki naszego pań. > o udział ótywattli uę w życiu demokratycznym UE; o 3 podstawowe zasady w tym zakresie a/d.ęwxQkrdtyr.zuaróyynQść - art,9 tue
We wszystkich swoich działaniach Unia przestrzega zasady równości swoich obywateli, którzy są traktowani z jednakową uwagą przez jej instytucje, organy i jednostki organizacyjne. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca obywatelstwo Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zastępuje go.
b/ demokracja przedstawicielska - ajpLIOTUE
1. Podstawą fimkcjonowania Unii jest demokracja przedstawicielska.
2. Obywatele są bezpośrednio reprezentowani na poziomie Unii w Parlamencie Europejskim.
Państwa Członko wskie są reprezentowane w Radzie Europejskiej przez swoich szefów państw lub rządów, a w Radzie przez swoje rządy, szefowie państw lub rządów i rządy odpowiadają demokratycznie przed parlamentami narodowymi albo przed swoimi obywatelami.
3. Każdy obywatel ma prawo uczestniczyć w życiu demokratycznym Unii Decyzje są podejmowane w sposób jak najbardziej otwarty i zbliżony do obywatela.
4. Partie polityczne na poziomie europejskim przyczyniają się do kształtowania europejskiej świadomości politycznej i wyrażania woli obywateli Unii
c/ dęnipkrąęj.ą.uęzę.stniczącą. - ąjrt.JLl TUE
1. Za pomocą odpowiednich środków instytucje umożliwiają obywatelom i stowarzyszeniom przedstawicielskim wypowiadanie się i publiczną wymianę poglądów we wszystkich dziedzinach działania Unii
2. Instytucje utrzymują otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim.
3. Komisja Europejska prowadzi szerokie konsultacje z zainteresowanymi stronami w celu zapewnienia spójności i przejrzystości działań Unii
4. Obywatele Unii w liczbie nie mniejszej niż milion, mający obywatelstwo znacznej liczby Państw Członkowskich, mogą podjąć inicjatywę zwrócenia się do Komisji Europejskiej
o przedłożenie, w ramach jej uprawnień, odpowiedniego wniosku w sprawach, w odniesieniu do których, zdaniem obywateli, stosowanie Traktatów wymaga aktu prawnego Unii Procedury i warunki wymagane w celu przedstawienia takiej inicjatywy określane są zgodnie z artykułem 24 akapit pierwszy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
WAŻNE: TL wprowadził nową formę uczestnictwa, jaką jest europejska inicjatywa obywatelska. Zgodnie z przepisami traktatu na wniosek Komisji Europejskiej Parlament Europejski i Rada przyjęły rozporządzenie, w którym określone zostały zasady i procedury związane z tym nowym instrumentem (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 211/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie inicjatywy obywatelskiej).
Dzięki inicjatywie obywatelskiej 1 milion obywateli z co najmniej jednej czwartej państw członkowskich UE może zwrócić się do Komisji o przygotowanie wniosku w sprawie aktu prawnego w tych obszarach polityki, w których Komisja jest do tego uprawniona Organizatorzy inicjatywy obywatelskiej - komitet obywatelski składający się z co najmniej 7 obywateli UE zamieszkałych w co najmniej 7 różnych krajach UE - mają 1 rok aby zgromadzić niezbędną liczbę deklaracji poparcia Liczba deklaracji poparcia zostanie zweryfikowana przez odpowiednie organy władz państw członkowskich. Komisja ma następnie 3 miesiące na to, by rozpatrzyć daną inicjatywę i zdecydować o podjęciu ewentualnych działań.