Kininy i inne hormony tkankowe
W uszkodzonych tkankach dochodzi do aktywacji enzymów proteolitycznych, zwanych kalikreinami tkankowymi. Enzymy działają na białka tkankowe- kininogeny, odczepiając od nich aktywne polipeptydy- kininy, które depolaryzują nagie zakończenia nerwowe i wyzwalają we włóknach nerwowych dośrodkowe salwy impulsów bólowych Kininy stanowią liczną grupę polipeptydówo zbliżonym działaniu fizjologicznym. Spośród nich poznano budowę chemiczną nanopeptydu -bradykininy. Kininy nie tylko depolaryzują nagie zakończenia nerwowe, ale również rozszerzają naczynia krwionośne. W uszkodzonych tkankach uwalnia się również histamina, która ma zbliżone działanie do kinin.
Hormony tkankowe to związki chemiczne wytwarzane w komórkach nieskupionych w oddzielnych komórkach wydzielania wewnętrznego i wpływające na czynności innych narządów w miejscu swego uwalniania(działanie parakrynne lub neurokrynne) lub przez układ krążenia (działanie dokrewne). Należy do nich du,ża grupa hormonów układu pokarmowego(np. gastryna, cholecystokinina, sekretyna i in.) wydzielanych przez komórki wewnętrzne( układ APUD), rozproszone w błonie śluzowej żołądka i jelit między komórkami wewnątrzwydzielniczymi i oddziałujących na narządy tego przewodu. Do hormonów tkankowych zalicza się także hormony wytwarzane przez nerki np. erytropoetyna i renina, lub serce, np. przedsionkowy czynnik natriuretyczny.