75787

Wchłanianie obligatoryjne i fakultatyw ne w ody. Funkcje hormonu ADH.

W kanalikach nerkowych dochodzi do wchłaniania zwrotnego około 99% wody. Z całkowitej ilości osocza przepływającego przez nerki około 20% ulega procesowi filtracji.. Wchłanianie wody w kanaliku proksymalnym jest pierwszym i niezbędnym etapem regulacji wielkości diurezy. Zachodzi w nim resorpcja około 70-80% objętości przesączu kłębuszkowego, który jest izoosmotyczny w stosunku do osocza krwi. Wchłanianie wody w tym odcinku nefronu zachodzi zawsze i określone zostało jako obligatoryjne. Wchłanianie obligatoryjne wody uwarunkowane jest głównie czynnym wchłanianiem sodu oraz wtórnym w stosunku do niego, biernym wchłanianiem chloru

przebiegającym w tej części nefronu. Oprócz sodu w kanalikach bliższych wchłanianiu podlegają także inne składniki moczu np. glukoza i aminokwasy. Ich wchłanianie zwrotne pociąga za sobą również przesunięcie wody z kanalików nerkowych do przestrzeni okołokanalikowej. W konsekwencji do pętli nefronu dopływa około 1/3 objętości moczu pierwotnego o niezmienionym ciśnieniu osmotycznym. Oba ramiona pętli charakteryzują się inną przepuszczalnością, co ma zasadnicze znaczenie dla czynności tego odcinka nefronu. Ramię zstępujące jest swobodnie przepuszczalne dla wody i substancji drobnocząsteczkowych, ramię wstępujące natomiast jest nieprzepuszczalne dla wody, a ponadto odbywa się w nim aktywne wchłanianie jonów.

Następuje tam zagęszczenie i kolejno rozcieńczenie moczu. W kanalikach dalszych i zbiorczych zachodzi wchłanianie fakultatywne - zależne od potrzeb organizmu. Resorpcja wody w tych odcinkach jest zależna od obecności hormonu antydiuretycznego (wazopresyny), który warunkuje przepuszczalność dla wody komórek kanalików dalszych i zbiorczych Przy wysokim stężeniu wazopresyny we krwi dopływającej do nerek zwiększa się przepuszczalność cewek, wskutek czego woda jest wchłaniana

do przestrzeni okołokanalikowej, a następnie do krwi naczyń oplatających kanaliki. W konsekwencji rośnie ciśnienie osmotyczne moczu, a jego objętość się zmniejsza. Ten proces zachodzi szczególnie intensywnie na terenie kanalików zbiorczych, woda bowiem łatwo przechodzi do hipertonicznego miąższu. W efekcie do dróg odprowadzających wydalana jest niewielka ilość moczu, zagęszczonego oraz o wysokim ciśnieniu osmotycznym. Przy braku wazopresyny odcinek dalszy nefronu i kanalik zbiorczy są nieprzepuszczalne dla wody. Wskutek tego nerki wydalają dużą ilość moczu hipotonicznego, o niskiej masie właściwej. Zjawisko wydalania dużych ilości rozcieńczonego moczu wynikające z braku działania wazopresyny to diureza wodna.

Ponadto kurczy mięśniówkę naczyń krwionośnych. W podwzgórzu znajdują się wyspecjalizowane komórki wrażliwe na zmiany (wzrost) ciśnienia osmotycznego krwi (zagęszczenie krwi).Ich pobudzenie powoduje uwalnianie wazopresyny i zwiększenie reapsorbcji wody i

pobudzenie znajdującego się w podwzgórzu ośrodka pragnienia. Na uwalnianie wazopresyny ma też wpływ ilość krążącej krwi - spadek ciśnienia w układzie naczyniowym uwalnia duże ilości ADH.