75921

GONADY

Gruczoły rozrodcze żeńskie- jajniki spełniają, podwójna role- wytwarzają komórki rozrodcze i wydzielają hormony, których zadaniem jest warunkowanie drugorzędowych i trzeci orzędowych cech płciowych.

Jajniki- układ hormonalny samicy jest hierarchiczny i rozróżnia się w nim

1.    hormon podwzgórzowy uwalniający -GnRH lub LHRH

2.    hormon gonadotropowy wytwarzane w części gruczołowej przysadki:

FSH- hormon folikuiotropowy i LH- hormon luteinizujacy

3.    hormony jajnika, czyli estrogeny i progesteron wydzielane w odpowiedzi na hormony gonadotropowe

Jajnik wytwarza dwa rodzaje hormonów steroidowych- estrogeny i progestydy. Najważniejszym estrogenem jest beta-estriadol. Mniejsze znaczenie maja estriol i estron natomiast progesteron wykazuje największą aktywność wśród progestydów.

Głównym substratem w syntezie estrogenów jak i progesteronu jest cholesterol. Niewielkie ilości tych hormonów są syntezowane z acetylokoenzymu A.

W jajniku estrogeny są syntezowane w komórkach warstwy ziarnistej pęcherzyków jajnikowych drugorzędowycli, przede w fazie pęcherzykowej wszystkim w fazie pęcherzykowej i pod koniec fazy lutealnej.

Estrogeny transportowane są we krwi razem z albumina lub swoistym białkiem wiążącym, które w ciągu 30 minut może uwolnić hormon.

Unieczynnianie estrogenów zachodzi w wątrobie, rozbite trafiają do dwunastnicy wraz z żółcią łub wydalane są z moczem. Wątroba ma także zdolność konwersji estradiolu i estronu do nieczynnej biologicznie formy estriolu.

Progesteron wytwarzany jest w ciałku żółtym w jajniku i w czasie ciąży w łożysku. Transportowany przez albuminę i swoista globulinę we krwi, ulega degradacji do prenandiolu w wątrobie i wydalany jest z moczem.

Estrogeny wywołują rozwój narządów płciowych i innych narządów związanych z rozrodem. Powodują wzrost błony śluzowej macicy, jajnika i rozrost gruczołu mlekowego. Estrogeny maja także wpływ na metabolizm, zwiększają aktywność osteoblastow i przyczyniają się do szybkiego zetknięcia chrząstek z nasadami kości długich. Obniżone wydzielanie estrogenów w późnym wieku powoduje osteoporozę kości - chorobę występującą głownie u kobiet. Estrogeny zwiększają ilość białka w organizmie odkładanie tkanki tłuszczowej.

Podobnie jak aldosteron zwiększają retencje sodu i wody w kanalikach nerkowych.

Progesteron hamuje skurcze macicy, działa antagonistycznie do estrogenów, wpływa na rozwój pęcherzyków mlecznych w gruczole mlekowym, a w dużych ilościach zwiększa resorpcje sodu, chloru, wody w kanalikach dalszych nefronów. Progesteron stymuluje wzrost gruczołów śluzowych w macicy i współdziała z estrogenami w procesie zagnieżdżania się zapłodnionej komórki jajowej. Hamuje dojrzewanie nowych pęcherzyków jajnikowych, a jego syntetyczne pochodne stosuje się w antykoncepcji.