• Możliwość osiągania godziwych warunkówżycia z pracy wykonywanej we właściwych warunkach
• Obowiązek władz federalnych ochrony konsumentów
• Prawo do pomocy w trudnych sytuacjach
• Prawo do nauczania podstawowego
• Prawo do bezpłatnej pomocy prawnej
• System paropartyjny - 80-90% mandatówzdobywają 4 partie, nie SA to partie koalicyjne, bo nie maja ustalonego miedzy sobą minimum programowego
• Udział partii w rządzie nie jest jednoznaczny z zaprzestaniem działalności krytycznej czy opozycyjnej
4. Zasada federalizmu
• Kantony posiadają charakter państw i konstytucja potwierdza ich charakter i suwerenność
• Maja własne konstytucje
• Posiadają kantonalne parlamenty
• Funkcjonują tzw. Rządy kantonalne - maja prawo zawierania umów miedzy kantonami a także z samą federacją oraz z podmiotami zagranicznymi
• Spory miedzy federacją a kantonami rozstrzyga trybunał Federalny
• Kantony nie maja prawa secesji od federacji
• Kantony maja obowiązek wykonywania ustaw federalnych
• Niemożliwe jest stworzenie nowego kantonu
• Kompetencje kantonów: oświata, opieka zdrowotna, kultura, stosunki do kościołów, policja, ustrój sądów, procedury sądowe, samorząd terytorialny
• Kantony i federacje współpracują ze sobą w: sprawach podatków, dochodów publicznych, pomocy w kwestiach administracyjnych i prawnych
• 8 kantonów może zażądać referendum w sprawie pewnych ustaw lub umówmiędzynarodowych
5. Procedury demokracji bezpośredniej
• Referendum:
> Rola - jest środkiem walki politycznej miedzy partiami, odgrywa rolę praktycznego gwaranta proporcjonalnego składu egzekutywy
> 2 formy - obligatoryjne referendum konstytucyjne, fakultatywne referendum ustawodawcze
> Każda ustawa jest poddana przez glosowanie powszechne, jeżeli w ciągu 3 miesięcy od jej uchwalenia zażąda tego 50 tys. Obywateli
> Każda zmiana konstytucji uchwalona przez parlament musi być zatwierdzona przez większość obywateli w drodze referendum
> Inne rodzaje referendum: fakultatywne w sprawach międzynarodowych, obligatoryjne w sprawach uchwal parlamentu nieopierających się na konstytucji, fakultatywne w zakresie uchwal „pilnych" wchodzących w życie bez okresu 3 miesięcy oczekiwania
• Ludowa inicjatywa konstytucyjna:
> Umożliwia ona nadanie biegu projektowi biegu projektowi nowego przepisu konstytucyjnego, gdy przynajmniej 100 tys. Obywateli wyrazi taką wolę