Przedsiębiorcą najbardziej poddanym dział państwa jest p.państwowe . które funkcjonuje w oparciu o ustawę z 1981 r. o p.p. Podlegają one obecnie przekształćeniu , prywatyzacji i likwidacji. W rękach p.p. znajduje się ok. 20% całości majątku państwa.
PP jest osobą prawną. jest przedsiębiorcą. samodzielnym. samorządnym i samofinansującym, mającym osobowość prawną
SAMODZIELNOŚĆ oznacza . źe p.p. zasadniczo bez ingerencji z zewnątrz prowadzi dz gospod. w oparciu o przydzielony mu majątek i ma odpowiednie organy , które to przedsiębiorstwo reprezentują SAMORZĄDNOŚĆ - w p.p. także zasadniczo powołuje się organy samorządu pracowniczego ( ogólne zebranie delegatur. rada pracownicza )
SAMOFINANSOWANIE - p.p. pokrywa swoje wydatki z własnych przychodów.
RODZAJE PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH :
1. P.P. działające na zasadach ogólnych - to p . które w całej swej rozciągłości podlegają przepisom ustawy z 1981 r Tworzone jest i poddane nadzorowi ze strony organów założycielskich. Tai nadzór sprawowany może być przez organy naczelne lub centralne administracji państwowej (ok. 100 przedsiębiorstw). zdecydowana większość podlega nadzorowi wojewodów P.P jest kierowane zasadniczo przez dyrektora . reprezaituje on je na zewnątrz . samodzielnie decyduje . ale w wielu sprawach jego samodzielność jest ograniczona uprawnieniami samorządu pracowniczego lub ustawami.
Przedsiębiorstwo działające na zasadach ogólnych to p. . które ma obowiązek wykonywania zadań nałożonych przez organ założycielski tylko wtedy . gdy :
nast. stan klęski żywiołowej, potrzeby związane z obronnością kraju.
gdy Polska jako kraj musi wywiązywać się z umów międzynarodowy cli
Przedsiębiorstwo działa w oparciu o statut, jest on zatwierdzany przez ogólne zgromadzane pracowników. Określa strukturę organizacyjną przedsięb . Ponadto p. działa w oparciu o regulamin organizacyjny ustalony przez Dyrektora (określa prawa i obowiązki osób pełniących kierownicze funkcje).
Organ założycielski nie może pozbawić p jego majątku.
Organ założycielski ma cały szereg uprawniał (kierowanie . przekształcanie p.).
2. Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej - jest ich bardzo niewiele. To takie p. . które wy konują specyficzne /udania . np. transport osobowy, komunikacja miejska, świadczaiie usług w zakresie inżynia ii sanitarnej, odprowadzanie ścieków, usługi kulturalne
Do r. 97 te państwowe p u p. były liczne . Od łipca 1997 r. te p. . które podporządkowane były organom komunalnym . organom samorządu zostały przekształcone w spółki prawa handlowego W chwili obecnej mamy do czynialia wyłącznie z państwowymi p u p. - do najbardziej znanego jest Poczta Polska.
P u p jeśli jest nicraitownc powinno być dotowane przez organ założycielski (brak zasady samofinansowania ). Cechą p u p. jest to. iż jest ono zobowiązane do wykonywania wszelkich działali nakazanych przez organ założycielski. Przedsiębiorstwo nie może odmówić wykonania zadania , ale możne żądać dostosowania środków Aliansowych albo rzeczowych.
P u p działa w oparciu o statut zatwierdzony przez organ założycielski.
Dyrektora p up. powołuje i odwołuje organ założycielski (dyr. przeds. dział, na zasadach ogólnych powołuje i odwołuje rada pracownicza ).
3. P. o charakterze monopolistycznym - np PKP , nie jest poddane przepisom ustawy o p.państwowym Mają swoją odrębną regulację prawną Są to przedsięb. dział jako jedyne w określonej sferze gospodarki.
4. Przedsięb. podporządkowane naczelnym organom administracji rządowej - min sprawiedliwości. min. obrony narodowej. Tc przedsięb. mogą być objęte regulację ustawy o przed, państw w takim zakresie w jakim określi to RM.