76984

odpowiedzialność rodowo-rodzinna - ród, któremu członek liuiego rodu wyrządził szkodę / krzywdę, stosował krwawą zemstę wobec rodu, z którego ten członek pochodził odpowiedzialność rodziny - realizowana w przypadku popełnienia najcięższych przestępstw odpowiedzialność tery torialna - obciążała wspólnotę (markę opole, wieś, później miasto) -występowała w razie niewykrycia sprawcy zabójstwa popełnionego na jej obszarze odpowiedzialność indyw idualna - ponosił ją sam sprawca za własny czyn przestępczy, mógł być też odp za cudze czyny

okoliczności bezkarności czynu - samopomoc, początek, obrona konieczna, pozbawienie ochrony prawnej itp.

samopomoc - dopuszczana i niekarana w czasacli najdawniejszych, wykonywano głównie w formie krwawej zemsty, utrzymała się bezkarna za: zabicie złodzieja nocnego, podpalacza, cudzołożnika (po złapaniu na gorącym uczynku)

początek - zaczepka czynna / słowna, która wywołała reakcję zaczepionego w formie odwetu inne przypadki bezkarności - zabicie osoby wyjętej spod prawa, popełnienie p-stwa w stanie wyższej konieczności, pozbawienie zdrowia / życia dłużnika zabezpieczającego własną osobą wykonanie runowy

bezkarność sprawcy z braku winy - powodowała ją nieletniość (w pr salickim do 12 lat, w rypuarskim do 15 lat), za p-stwo pop. przez nieletniego odpowiadał ojciec lub opiekun; inne przyczyny: błąd co do faktu, afekt, zdrowie fizyczne, przymus fizyczny sprawca - każdy, kto swym czynem bezpośrednim realizował znamiona p-stwa w spólspraw stw o - dokonanie p-stwa wspólnie przez kilka osób na podstawie wcześniejszego runowi eni a się

odpowiedzialność (współ)sprawców - najpierw wszyscy jednakowo, potem większa kara dla sprawcy głównego

podżeganie - naklaiuairie osoby do popelirienia p-stwa: pomocnictwo - umyślna pomoc w popełnieniu p-stwa

poplecznictwo — popieranie spraw^rcy po popełnieniu p-stwa (np. ukrywanie sprawcy) odpowiedzialność - wszystlae trzy formy karalne, najdawniej nie karano podżegania i pomocnictwa

II. KARA

kara - dolegliwość zastosowana wobec sprawcy p-stwa - wymierzenie sprawiedliwości p-cy, wyrażające poteieirie dla iriego i jego czyiru ze strony społeczeństwa

racjonalizacja kary - wyjaśnianie jej celu i sensu: religijna: kara = pokuta wymierzona za obrazę bóstwa; sprawiedliwościowa: (metafizyczna, bezwzględna) - oparta o zasadę talionu (oko za oko): prewencyjna - nie rozwinęła się we w^rczesnym średniowieczu, miała na celu zapobieganie popełniania p-stw w przyszłości

kary odzwierciedlające - miały w fonnie symbolicznej imaocznić rodzaj popełnionego p-stwa

kary mutylacyjne — okaleczały ciało, niekiedy były zarazem karami odzwierciedlającymi WYMIAR KARY:

kary arbitralne - polegały na swobodnym określaniu ich wysokości przez wyrokujący organ, wymierzane w^rg uznania sądu

kary ściśle oznaczone - zawarte w prawie, musieli ich się trzymać sędziowie przy ferowaniu wyroku, nie mogli ich zmień.

okoliczności łagodzące - wiek sprawcy, zdrowie fiz./psych., pojednanie, działanie w afekcie, pozycja społeczna