90
slebie się on narodził, ale dla swej rodziny, dla swego narodu, dla rodu ludzkiego, podobnie jak pszczoła dla swego roju. Prawdziwa zatem wielkość mężczyzny zależy na tern aby się poświęcił, aby był użyteczny dla wszystkich sobie podobnych, powinien on jak najszerzej rozwinąć swe męzkie przymioty, cnotę i genijusz.
Przeciwnie kobieta jest, ze względu na jej budowę ciała, dzieckiem. Ma ona podobnie jak dziecku, delikatue ciało, giętkie i łatwo popędowi ulegające organy, zarysy ciała zaokrąglone, żywą czułość, i stąd jest bardzo niestała czyli niezdolna do długiego zatrzymania jednych wrażeń. Stąd także wynika, że kobieta skłonniej-sza jest do naśladowania, że więcej idzie za fizyczneini wrażeniami niż za szeregiem myśli, że prędzej poruszająca się jej wyobraźnia, mocniej działa na jej ciało, że więcej powoduje się wzruszeniami serca, niż zimną, surową rozw agą Zmienność jej wrażeń sprzeciwia się ich głębokości i trwałości; dla tego, lubo kobiety daleko mniej jak mężczyźni, obojętni są na roskosze i dolegliwości, nie tak mocno ich doświadczają jak mężczyźni. Wszystko w nich raczej jest bierne, jak czynne; a ponieważ ich nerwowa ruchawość, nie dozwala utrwaleniu się u nieb uczuć, przeto więcej one doznają wrażeń niż myślą; lepiej umieją pochwycić szczegóły, niż związki, stosunki między rzeczami; posiadają one raczej delikatność taktu, przenikliwość przyzwoitości, jak pojmowanie związku łączącego myśli; rozdzielają co mężczyzna zgromadzić, zebrać usiłuje; my lepiej widzimy massy, one zaś lepiej spostrzegają oddziały i części.
Temperament także kobiet podobny jest do temperamentu dzieci; ich także kompleksyja jest krwista. Z tego źródła wypływa zmienność ich charakteru, albowiem słabość muszkularna sprzyja nerwowej czynności. Stądto pochodzi, że kobiety bardziej jak mężczyźni podlegają nerwowym chorobom. Tej również przyczynie należy przypisać ową łatwość z jaką szarlatani umieją wmówić w nie różne zdania. Wszak zwykle przez kobiety rozszerzają się religije; nie bez przyczyny także przypisuje im Platon ofiary na zmazanie winy, i różne zabobony. Historyja wykazuje nam trzy cesarzowe, Kon-staucyją żonę Licynijusza, Euzebiją żonę Konstantyna, i Dominikę żonę Walensa, które rozsiały i upowszechniły aryjanizm na wsclto-