77307

REGULACJA EMBRIOLOGICZNA

ZDOLNOŚĆ ORGANIZMU DO samo naprawiania uszkodzeń, czyli uzupełniania ubytków lub

przyswajania i włanczania do rozwoju dodatkowych nadliczbowych komórek jest ona czynnikiem

adaptacyjnym zarodka dającym możliwość reagowania na niekorzystne warunki rozwoju. Znaczne

możliwości regenerowania wykazuje tarczka zarodkowa ptaka, która jest zdeterminowana w os

głowowo-ogonową. Jeżeli potnie się tarczkę zarodkowa na równoległe do tej osi paski to z każdej z

tych części rozwinie się ułorzone równolegle obok siebie całe nowe zarodki. U ssaków zniszczenie

jednego blastomeru w stadium od 4-8 blastomerów nie powoduje nienormalnego rozwoju, bo ten

ubytek uzupełniają pozostałe blastomery. Jeśli zdolności regeneracyjne zarodka są za słabe na wyrównanie braków. Powstają nieodwracalne uszkodzenia prowadzące do wad wrodzonych i potworności. Możliwe jest zlewanie się oddzielnych zarodków i tworzenie jednego organizmu zwanego clii merą.

APOPTOZA DEGENERACJE MORFOGENETYCZNE

Podczas rozwoju zarodkowego dochodzi do obumierania komórek, które potem zostaja potem wykorzystane, jako źródło substancji potrzebnych zarodkowi. Śmierć komórki następuję w obszarach o aktywnym wzroście i intensywnym mnożeniu się komórek. We wszystkich stadiach

rozwoju zarodkowego u ssaków już w blastocyście obserwowana jest degeneracja pojedynczych

komórek w węźle zarodkowym. Po zakończonej gastrulacji u zarodków wszystkich gatunków kręgowców przy zamykaniu cewki jeltowej obumierają komórki endodermalne. Przy zamykaniu

cewki nerwowej obumierają komórki ektodermalne, a przy rozwoju serca komórki

mezodermalne

mezenchymy sercotwórczej.

Jeśli indukcja embriologiczna obejmuje obszar większy niż to potrzebne do wytworzenia jakiegoś

narządu wówczas nadliczbowe komórki obumierają. Obumarłe komórki są fagocytowane szczególnie przez komórki mezenchymatyczne komórki śródbłonka naczyń krwionośnych włosowatych i przez komórki sąsiednie. Zaprogramowana śmierć komórek to apoptoza. Degeneracja morfologiczna zwiazana jest z formowaniem się i zmiana kształtu narządów. Podczas

różnicowania się tkanek apoptozie ulegaja komórki niezdolne do dalszego różnicowania się nazywa się to degeneracja histogenetyczną. Degeneracja morfogenetyczna i liistogenetyczna należą

do procesów twórczych, bo zapewniają plastyczność powstającym narządom dajac możliwość przemieszczeń odpowiednich komórek. Apoptoza jest również sposoben na ograniczenie miejscowego i nadmiernego wzrostu co eliminuje komórki o zmienionym metabolizmie, które mogłyby skierować rozwój zarodka n nieodpowiednie tory, nadmierne obumieranie komórek prowadzi do zaburzeń rozwojowych objawiających się brakiem lub niedorozwojem narządów.