Dla gosp. rynkowej charakterystyczna jest przewaga Jasności prywatnej nad własnością państwową, decyzje alokacyjne i konsumpcyjne są podejmowane autonomiczne przez poszczególne mikropodmioty (konsumenci, producenci) w oparciu o ceny rynkowe, które kształtują się swobodnie. Mechanizmem koordynacji jest rynek, a podstawowe bodźce to ceny. To system zdecentralizowany, ponieważ decyzje podejmowane są przez indywidualne podmioty.
Dla gosp.. centralnie planowanej charakterystyczna jest dominacja własności państwowej, post. Bodźce wypływają z planu społeczno-gospodarczego, a mechanizm koordynacji działa w oparciu o nakazy, zakazy i rozdział środków, Jest to scentralizowany mechanizm zarządzania, gdyż podstawowe decyzje podejmowane są przez centralnego planistę. Szczeble decyzyjne: przedsiębiorstwo, ministerstwa, centralny planista (komisja planowania przy RM).
Metody badawcze w ekonomii:
-indukcja- szczegółowa analiza zjawisk i danych ich dotyczących, a następnie wyprowadzaniu wniosków uogólniających- od szczegółu do ogółu - dedukcja- potrzebna do stawiania hipotez- od ogółu do szczegółu -zasada ceteris paribus- „przy innych naukach niezmienionych" badanie związku między dwoma zmiennymi przy założeniu, że pozostałe pozostają constans.
Prawa ekonomiczne- wyrażają ogólne prawidłowości rządzące procesami gospodarczymi. Cechy:
-obiektywne- niezależnie od woli i świadomości ludzkiej
-mają zasięg historyczny np. prawo popytu i podaży, ale działają tylko w gosp.
rynkowej; mają charakter uniwersalny- bez w/zględu na czasy- prawa techniczno-
bilansowe
-mają charakter stochastyczny (statystyczny, prawa wielkich liczb)- sprawdzają się w masie (dużej liczbie obserwacji).
Potrzeby ludzkie (w sensie ekonomicznym) dzielimy na:
- materialne- zaspokajane przez dobra i usługi materialne
- niematerialne- np. porady prawne, lekarskie.
Do PKB wlicza się dobra materialne (produkty, usługi materialne i niematerialne).
Produkcja- działalność ludzka polegająca na wydobywaniu, przetwarzaniu i przemieszczaniu zasobów przyrody.
Wydobywanie- przemysł wydobywczy np. kopalnictwo, surowce Przetwarzanie- przemysły przetwórcze Przemieszczanie zasobów- obrót towarowy, transport