— Zbiory prywatne jak np. Weichbild Saski, czyli Magdeburski (jus mumcipale), oparty nun. na Zwierciadle Saskim i pouczeniach prawnych (głównie dla Wrocławia).
Recepcja prawa rzymskiego.
— 2 fazy:
* wczesna recepcja (recepcja teoretyczna) - od ok. XIII w. za pośrednictwem glosatorów i duchownych stosujących na terenie Cesarstwa w sądach kościelnych obok prawa kaomcznego, prawo rzymskie
* recepcja pełna (właściwa) - od drugiej połowy XV w. oficjalnie uznano prawo rzymskie za prawo obowiązujące.
— Przyczyny:
* materialne: stosunki gospodarcze (miasta) i społeczne (szlachta - usankcjonowanie stosunków feudalnych) oraz coraz silniejsza potrzeba ujednolicania i uzupełniania partykularnych praw zwyczajowych.
* formalne: uznanie prawa rzymskiego me jako prawo obce, ale prawo poprzedników, określane jako prawo cesarskie (legenda o Lotharze - on nakazał stosowanie prawa rzymskiego)
— 2 drogi przenikania prawa rzymskiego:
* Sąd Kameralny Rzeszy (Reichskammergericht) - jedyny wspólny organ sądowy (sprawy cywilne) powołany w XV w. Miał opierać się w wyrokowaniu na ustawach Rzeszy oraz na „prawie powszechnym", czyli rzymskim
—* stosowano posiłkowo też w innych sądach.
—► uznano, że strona powołująca się na przepis prawa rzymskiego, nie musiała udowadniać istnienia danego przepisu (fundata intentio) —* domniemanie prawne powagi norm prawa rzymskiego.
* Działalność fakultetów prawnych — związane z przesyłaniem trudnych spraw po communis opinio doctonim.
— Przedmiotem recepcji —> te części (głównie Digesta), będące przedmiotem zainteresowań glosatorów i komentatorów i ich interpretacje.
* me tylko konkretne instytucje, ale i pojęcia wytworzone przez rzymską jurysprudencję
— niemiecka doktryna prawnicza przystosowała wzory romanistyczne do aktualnych potrzeb —► prawo powszechne (Gemeines Recht) - posiłkowe w stosunku do partykularnych praw zwyczajowych, stworzyło od XVII w. cały rozbudowany system określany jako usus modemus pandectarum.
Ustawodawstwo ogólnopaństwowe w XVI w. Carolina.
— Constitutio Criminalis Carolina - uchwalona w 1532 r (ogólnoniemiecki kodeks karny). Dotyczyła procesu karnego i karnego prawa materialnego. Wzorowana na ustawie karnej biskupstwa bamberskiego z 1507 i., autorstwa kanclerza Tana Schwarzenberga.
* lulka wstępnych wersji Caroliny — odrzucone przez Sejm Rzeszy —► obawy przed ograniczeniem samodzielności terytoriów Rzeszy —* tzw. klauzula salwatoryjna (clausula sahratoria) - moc posiłkowa w stosunku do praw partykularnych —> mimo to duża rola w ujednoliceniu prawa Rzeszy i tworzenia terytorialnych ustaw karnych.
* wpływy też poza terytorium Rzeszy —> m.in. w niektórych kantonach szwajcarskich, w Mediolanie, w sądownictwie wojsk obcego autoramentu we Francji oraz w sądach miejskich w Polsce.