81032

1. Miejsce prawa cywilnego w porządku prawnym* zasady wyodrębniania.

Prawo cywilne (lac. ius civile) - gałąź prawa obejmująca zespól norm prawnych regulujących stosunki cywilnoprawne między podmiotami prawa prywatnego - (osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi niebędącymi osobami prawnymi, którym ustawy przyznały zdolność prawną), a także sytuację prawną osób i rzeczy jako podmiotów i przedmiotów stosunków cywilnoprawnych oraz treść stosunków prawnych, na którą składają się uprawnienia i obowiązki podmiotów tych stosunków.

Normy prawa cywilnego wyróżniają się spośród innych norm prawnych zwłaszcza tym, że regulują stosunki między autonomicznymi podmiotami. Oznacza to, że nie występuje charakterystyczny dla prawa publicznego stosunek podporządkowania jednego podmiotu innemu podmiotowi. Ze stosunków cywilnoprawnych wynika więc zasada autonomiczności podmiotów, która oznacza, iż samodzieliue kształtują one relacje między sobą. Normy prawa cywilnego wyznaczają tylko ogólne granice autonomii podmiotów uwzględniając interes powszechny.

Prawo cywilne jest w Polsce prawem stanowionym (od XIX wieku) i skodyfikowanym (od 1965). Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest Kodeks cywilny - ustawa z 23 kwietnia 1964, obowiązująca od 1 stycznia 1965.

Prawo cywilne dzieli się na wiele podgalęzi. Specyficzną pozycję mają prawo pracy, prawo własności intelektualnej i prawo handlowe, które wyodrębniły się z prawa cywilnego, zachowując jednak wiele z jego cech. We właściwym, klasycznym prawie cywilnym wyodrębnia się następujące działy:

•    część ogólną- dotyczącą zasad wspólnych całemu prawu cywilnemu;

•    prawo rzeczowe - odnoszące się do rzeczy;

•    prawo zobowiązań - zawierające normy prawa majątkowego o charakterze względnym;

•    prawo spadkowe - zawierające normy prawne dotyczące przejścia majątku po zmarłym na inne podmioty prawa;

•    prawo rodzinne - reguluje stosunki prawnorodznme i majątkowe wewnątrz rodziny.

Podział ten, wzorowany na systematyce pandektowej wywodzącej się z późnego prawa rzymskiego, nie jest podziałem poprawnym z logicznego punktu widzenia, dokonano go bowiem wedle różnych kryteriów. W praktyce okazał się ona jednak najskuteczniejszym podziałem.

Oprócz tego istnieje wiele węższych gałęzi prawa (np. prawo wodne, prawo górnicze), które zazwyczaj łączą cywilnoprawną i administracyjną metodę regulacji.

Zespól norm określających prawo, którego państwa jest właściwe dla oceny międzynarodowych stosunków osobistych w zakresie prawa cywilnego tworzy dział zwany prawem prywatnym międzynarodowym.