2091575947

88

JĘDRZEJ SKRZYPCZAK

Całkowicie nową konstrukcją w polskim porządku prawnym jest wyodrębnienie, na mocy tejże ustawy³, kategorii praw pokrewnych, nazywanych czasem również prawami sąsiednimi, a wśród nich - nadań organizacji radiowej lub telewizyjnej.

Zgodnie z treścią art. 99, przepisy ustawy stosuje się tylko do tych organizacji radiowych i telewizyjnych, które mają siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub których ochrona wynika z umów międzynarodowych. Przepis ten wyznacza zakres podmiotowy na podstawie dwóch odmiennych kryteriów. Po pierwsze, mowa tu o wyznaczniku terytorialnym, a po wtóre - o zasięgu norm prawnomiędzynarodowych. Polska jest obecnie związana w zakresie praw do nadań Międzynarodową konwencją o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych (Rzym, października 1961 r.)⁴, oraz Porozumieniem w sprawie aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS)⁵ stanowiącym załącznik do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO) . Odnotować tu należy, iż ustawodawca pominął zupełnie przesłankę umiejscowienia nadajnika, co ma miejsce chociażby w konwencji rzymskiej.

Zgodnie z oddziałem 3 rozdziału 11 Ustawy, przedmiotem ochrony są nadania. Zachodzi konieczność wyjaśnienia tego pojęcia. Niestety, co słusznie zauważa się w literaturze⁷, ustawodawca z uwagi na brak konsekwencji nie ułatwia zadania. Tytuł tego oddziału mówi bowiem o prawie do nadań, w art. 99 i 127 wspomina się o programach, natomiast w art. 126 zarówno o programach, jak i nadaniach. Aby dopełnić obrazu, wymienić należy tu także i inne terminy, które przynajmniej w języku potocznym wykazują związek znaczeniowy z wymienionymi pojęciami, a mianowicie emisja, audycja radiowa i telewizyjna. W doktrynie odnaleźć można pogląd, zgodnie z którym nadanie traktować należy jako tożsame z emi-

_t O    _{m 9}

sją . Dla potwierdzenia tej tezy wskazuje się na terminologię zawartą zarówno w Konwencji rzymskiej, jak też występującą w językach obcych - (fr.) emission, (ang.) broadcast, (niem.) Sendung. Tak więc to właśnie emisje radiowe i telewizyjne, zgodnie z tym punktem widzenia, stanowią przedmiot ochrony, o którym tu mowa⁹.

Konwencja rzymska definiuje wprawdzie emisję radiowo-telewizyjną jako bezprzewodowe wyemitowanie dźwięków lub obrazów i dźwięków w celu ich publicznego odbioru (art. 3 0- Zwrócić należy jednakże uwagę, iż w języku polskim termin „emisja”¹⁰ dotyczy bardziej zjawiska fizykalnego, tj. w tym przypadku fali o określonej częstotliwości, które

torskim. Pamiętajcie o Autorach]; ibidem 9.12.1992 r.. Szczypanie piratów, ibidem 1992, 14.10, Rządowy raport o piractwie. Potrzebne dodatkowe paragrafy, ibidem; 1992 27.02; J.Błeszyński, Nowe prawo autorskie, „Przegląd Rządowy” 1992 marzec; tenże Prawo autorskie utknęło w Sejmie. Kompromisy i kontrowersje, Polityka 1993, 26.06, J. Auerbach, Piraci fonografii, ibidem; 1989, 12.08; J. Barta, R. Markiewicz, Nieporozumienia wokół prawa autorskiego, Rzeczpospolita 1993, 12.03; B. Kortlan, Największy pirat Europy, ibidem 1993, 13.05, JKP Istnieje także odbiorca, ibidem 1993, 13.05; P. R. Piraci komputerowi i muzyczni, ibidem 1993, 24.06; T. A. Opinie ekspertów, Nowa Europa 1992, 24.02.

³ Dz.U. 1994, nr 24, poz. 83.

Dz. U. 1997, nr 125, poz. 800.

Załącznik do Dz. U. z 1996, Nr 32, poz. 143.

⁶    Dz. U. z 1995, nr 98, poz. 483. Zob. też ustawą z 3 lutego 1995 r. o ratyfikacji przez R. P. Porozumienia ustanawiającego WTO - Dz. U. 1995, nr 34, poz. 164 oraz oświadczenie rządowe z dnia 31.07.1995 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską Porozumienia ustanawiającego WTO (Dz. U. 1995, nr 98, poz. 484).

⁷    Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Aut. J. Barta [et al.]. Warszawa 1995, s. 430.

^K Ibidem.

Ibidem.

Słownik wyrazów obcych, Wyd. nowe. Warszawa 1996 s. 294 - „emisja (fiz.) to wysyłanie (...) promieniowania elektromagnetycznego”.