81515

Samoregiilacja jesl to panowanie nad swoimi stanami wewnętrznymi, impulsami i możliwościami czyli samokontrola, utrzymywanie norm uczciwości i prawości, sumienność, elastyczność w dostosowywaniu się do zmian, innowacyjność. Dzięki optymalnej samoregulacji możemy osiągnąć stan dobrego samopoczucia, poczucia własnej skuteczności i łączności z innymi. Jednak nie oznacza to, że jednostka zawsze będzie szczęśliwa i nigdy nie zwątpi w siebie, a jej związki będą bezkonfliktowe. Jednostka o optymalnie funkcjonującej samoregulacji charakteryzuje się bogatym życiem emocjonalnym, które dzieli z innymi, i posiada szeroki repertuar strategii radzenia sobie z nieuniknionymi wyzwaniami losu.

Określenie "samoregiilacja" bywa zamieniane z pojęciami takimi jak "samokontrola", "samodyscyplina", a w języku bardziej potocznym - z pojęciem silnej woli i Hartu ducha, co wskazywałoby, że jest to zjawisko w jakimś sensie związane z wewnętrznymi mechanizmami poprawiania sprawczości, a ponadto, że funkcją tych mechanizmów jest przeciwstawianie się pewnym tendencjom organizmu.

Wyróżniamy następujące cechy samoregulacji:

> standard działania (norma społeczna, cel osobisty, oczekiwania otoczenia, zamiar, intencja),

V zdolność realizacji celu rozumiana jako wypadkowa kilku czynników:

0 energii koniecznej do wykonania działania (siły),

0 wiedzy o sposobach realizacji celu i nadziei na możliwość jego urzeczywistnienia,

0 świadomość zgodności działań z zamierzeniami.

Mówiąc o samokontroli należy uwzględnić konieczność występowania jakiejś tendencji przeciwstawnej ze standardem - zamiarem (inny cel, trudności, zmęczenie). Samoregiilacja jest więc narzędziem pomagającym urzeczywistniać ważny cel, jakim jest panowanie nad tendencjami organizmu, przejawiającymi się w postaci różnych pragnień i impulsów- po to, by umożliwić realizację ważniejszych dążeń. Bliskie samoregulacji pojęcie "umiarkowania" mówi o reagowaniu na pragnienia w taki sposób, by je ustawiać i utrzymywać w równowadze, harmonii, spokoju.

Przykład

Wyobraźmy sobie, że na szosie nagle wyprzedza nas samochód i wciska się przed nas niebezpiecznie blisko, jesteśmy zmuszeni gwałtownie zahamować, aby uniknąć zderzenia. Automatycznie jesteśmy wściekli, pojawiają się złe myśli i emocje. Na czole pojawiają się krople potu, puls przyspiesza, narasta w nas złość. Silnie ściskamy kierownicę- jest to namiastka duszenia owego kierowcy za gardło, chęć zemsty. Nasze ciało mobilizuje się do walki, nie do ucieczki. Jeśli w tym momencie zatrąbi za nami inny kierowca, który przez nas był zmuszony do hamowania, możemy wybuchnąć wściekłością także na niego. Tak wygląda stan wzmożonego napięcia, który prowadzi do nieostrożnej jazdy.

Teraz wyobraźmy sobie sytuację w której jesteśmy bardziej życzliwi dla kierowcy, który zajechał nam drogę. Myślimy sobie wtedy: ‘' Może mnie nie zauważył, albo do takiej jazdy zmusza go konieczność, np. jak najszybszego dostarczenie chorego do lekarza”. Gdy przyjmiemy taką możliwość, łagodzimy nasz gniew, ponieważ wyzwala się w nas poczucie litości dla sprawcy zamieszania. Takie podejście do sytuacji pozwala nam również na łagodniejszą ocenię sytuacji, oraz zapobieganie narastaniu złości.

Samokontrola jest w dużym stopniu zależna od szeregu przekonań i nawyków odnoszących się do:

D potrzeby i znaczenia samokontroli oraz jej wzmacniania,

D poszczególnych wartości, ich roli i znaczenia,

D własnej siły, zdolności i możliwości,

D potrzeby zastanawiania się nad sobą, badania, sprawdzania i oceniania tego, co i jak robimy.

Przydatne rady:

♦> nasza samokontrola nie jest nieskończona i nawet sytuacje wyobrażeniowe, kiedy nie używamy samokontroli w rzeczywistości, mogą nam obniżyć jej poziom.

❖    wizualizacje rzeczywiście są skuteczne i są wstanie oddziaływać na nas w różnych aspektach

❖    wyobrażając sobie niektóre sytuacje (głód) możemy zacząć odczuwać efekty wyobrażonego stanu rzeczy (innymi słowy wyobrażanie sobie zimą że jest nam ciepło nie jest taki głupie)

❖    jeśli spędziliśmy w pracy czy na uczelni trudny dzień i musieliśmy powstrzymywać się przed rzucaniem przedmiotami i krzyczeniem na studentów (profesorów, szefów, klientów) to też lepiej nie idźmy na zakupy- możemy przez brak kontroli za dużo wydać.