81747

27 maja 1952 roku sześć państw członkowskich Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (Francja, RFN, Włochy, Luksemburg, Belgia i Holandia) podpisało w Paryżu traktat w sprawie utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej - organizacji o charakterze ponadnarodowym, działającej w ramach NATO, dysponującej własnymi siłami zbrojnymi oraz wspólnym budżetem. W licznych porozumieniach szczegółowych i protokołach sprecyzowano jej strukturę oraz pełnomocnictwa poszczególnych ogniw i przypisane im funkcje. Państwa zobowiązywały się do przekazania części swej suwerenności w zakresie obrony i przekazanie tych kompetencji ponadnarodowym organom: Komisariatowi EWO, Radzie EWO i Zgromadzeniu Parlamentarnemu EWO posiadającemu uprawnienia kontrolne. Ustalono dokładnie, że każde państwo członkowskie EWO wprowadzi do armii europejskiej stosowną liczbę dywizji: Francja -14, RFN i Włochy po 12. państwa Beneluksu łącznie - 5. Armia RFN miała podlegać dowództwu w całości, pozostałe państwa miały włączyć w struktury EWO jedynie część swojej armii.

EWO miała działać w obrębie NATO, owe dywizje zastrzeżono więc do dyspozycji naczelnego dowódcy wojsk NATO w Europie. W ten sposób „armia europejska" miała zostać podporządkowana dowództwu amerykańskiemu. Najważniejsze było ścisłe powiązanie RFN z mocarstwami zachodnimi i ich planami politycznymi, założenie jej szybkiej militaryzacji oraz wprowadzenie kuchennymi schodami do NATO. Traktat z Paryża wymagał jednak ratyfikacji przez parlamenty krajów członkowskich.

• Upadek idei powołania Europejskiej wspólnoty obronnej

Okazało się jednak, że główny inicjator organizacji - rząd Francji - miał najwięcej warunków. Przed wystąpieniem z wnioskiem ratyfikacyjnym wymieniono warunki wstępne ewentualnej przynależności do EWO. Były to mi.in.: europeizacja Saary, gwarancja Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych o stałym stacjonowaniu ich wojsk na terytorium Europy oraz swoboda Francji w przemieszczaniu swoich wojsk z EWO poza Europę. Pod naciskiem USA Londyn wyraził przychylność wobec EWO i oba kraje zobowiązały się na stałe stacjonowanie wojsk. Nie wyrażono jednak zgody na odroczenie na okres 8 lat realizacji struktur ponadnarodowych oraz na zakaz stacjonowania niemieckiej armii na terytorium Francji.

W tej sytuacji, nie zachęcając do wstąpienia do układu, rząd Francji poddał je pod głosowanie ratyfikacyjne. Po burzliwych sprzeciwach części patii francuskich projekt ostatecznie przepadł w Zgromadzeniu Narodowym.

EWO według niektórych miało być tylko grą na zwłokę. Spodziewano się, że taki pomysł będzie przedmiotem długich rozmów i debat. Tak szybka, pozytywna reakcja państw na koncepcje o armii europejskiej zaskoczyła Francję. Jej słabe rządy koncentrowały się raczej na przetrwaniu niż na popieraniu nowych przedsięwzięć.

Upadek koncepcji o EWO spowodował, że RFN została w późniejszym czasie wciągnięta do NATO oraz miała wnieść swój wkład w budowanie armii w ramach Unii Zachodnioeuropejskiej.

EWP:

To organizacja międzynarodowa mająca powstać równolegle do Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO); wobec odrzucenia przez francuskie Zgromadzenie Narodowe traktatu o EWO, do powstania EWP nie doszło.

EWP - wielopoziomowa współpraca krajowych struktur dyplomatycznych na szczeblach ministrów, dyrektorów politycznych i grup roboczych

Plan Spaaka - inicjatywa podjęta w 1952 przez Zgromadzenie Parlamentarne EWWiS pod kierownictwem Paula-Henriego Spaaka zakładająca powołanie nowego europejskiego ugrupowania integracyjnego, mającego zastąpić EWO i EWWiS -