81776

przez Aliantów system konwojów, którymi broniono się przed atakami lodzi podwodnych, na szeroką skalę zaczęto stosować podczas II wojny światowej. Walki I wojny światowej toczące się głównie w okopach, stały się bezpośrednim powodem rozwoju kolejnego typu broni jakim były czołgi i transportery opancerzone. Pojazdy pancerne odporne na ogień karabinu maszynowego, z powodzeniem mogły przedrzeć się przez system zasieków I okopów i z łatwością wtargnąć na teren wroga. Pierwsze czołgi zostały użyte przez Brytyjczyków w bitwie nad Sommą. Były jednak jeszcze wówczas bardzo zawodne i łatwe do zniszczenia. Ich znaczenie szybko jednak zaczęło rosnąć. Doskonalone i unowocześniane, stały się niebawem podstawowym rodzajem uzbrojenia wszystkich współczesnych armii świata.

W słynnej bitwie pod Cambrai (trwającej od 20 listopada 1917 roku), do wsparcia i niszczenia z drugiej strony czołgów, użyto samolotów. Mimo iż atak zakończył się fiaskiem, miało to olbrzymie znaczenie dla ukształtowania się współczesnych doktryn walki na lądzie.

Masowe użycie gazów bojowych pozostawiło widoczny ślad w psychice żołnierzy. Cichy i niewidzialny zabójca potrafił bowiem w kilka minut zdziesiątkować całą armię. W dość specyficzny sposób w działaniach bojowych zaczęto używać także inny wynalazek, jakim było kino. Za własnymi liniami okopów Niemcy ustawiali projektory, które na obłokach dymu wyświetlały obrazy Matki Boskiej. W tej sytuacji katoliccy Francuzi mieli bardzo poważne opory by atakować ich pozycje.

Podsumowując charakter działań wojennych podczas I wojny światowej zwrócić należy uwagę na trzy zasadnicze kwestie, które zmieniły całkowicie oblicze wojny. Po pierwsze, stosowanie broni dotąd nie znanej: dalekosiężnych armat, wozów pancernych, gazów bojowych i samolotów. Taki arsenał uzbrojenia kolosalnie zwiększył ilość zabitych i rannych, także wśród ludności cywilnej. Dotychczasowa brawura zaczęła mniej się liczyć niż ilość uzbrojenia i siła ognia. Zmiany te doprowadziły do tragicznych bitew stall I ognia. Podczas straszliwych walk pod Verdun, w 1916 roku, tysiące armat bombardowało systematycznie teren wyrzucając do 50 ton pocisków na jeden hektar. Wynikiem wielomiesięcznego ostrzału artyleryjskiego była śmierć ponad 700 tys. żołnierzy francuskich i niemieckich.

2. FRONT A ZAPLECZE

W pierwszym okresie wojny, działania zbrojne w Europie skupiły się na trzech frontach.

a)    front zachodni (Morze Północne do Szwajcarii)

b)    front wschodni (Bałtyk do Rumunii)

c)    front południowy (na południe od rzeki Sawy).

Państwa centralne prowadziły wojnę na dwa fronty: Niemcy przeciwko Francji, Anglii i Belgii na zachodzie i przeciwko Rosji na wschodzie, Austro-Węgry przeciwko Rosji i Serbii.

Sprzymierzeńcy - Niemcy i austriacki sojusznik, mieli ze sobą ścisłą łączność i dawało to ogromne ułatwienia możności przesuwania swych wojsk i transportów po liniach wewnętrznych. Państwa koalicji natomiast, walczyły rozdzielone i miały trudności komunikacyjne, zwłaszcza w stosunkach pomiędzy Zachodem a Rosją.

FRONT ZACHODNI:

Głównym obszarem działań w tym konflikcie był front zachodni: armie niemieckie, realizując tzw. plan Schlieffena (A. von Schlieffen), po zaciętych walkach we Flandrii dotarły nad rzekę Mamę we Francji. Stoczona tam bitwa (6-9