page0229

219

skombinowane razem i ukryte przez własności narządu nerwowego, w którym prąd się rozchodzi. Świadomość pozostaje nieczuła na własności nerwowe prądu, tak często powtarzane, że się znoszą; postrzega natomiast jego własności zmienne i przypadkowe, wyrażające naturę bodźca. Przez tę wrażliwość częściową, świadomość wyodrębnia to, co w prądzie nerwowym wyobraża przedmiot, to znaczy poznanie; i operacya ta równa się przemianie prądu na postrzeganie, na obraz, na myśl. Właściwie mówiąc niema tu przemiany, jest tylko analiza; tylko rezultat praktyczny jest ten sam, jak w przemianie; otrzymuje się go, nie potrzebując przypuszczać przemiany zjawiska fizycznego na zjawisko duchowe.

Zatrzymajmy się na chwili, w której analiza ta przezemnie za możliwą uznana, została dokonana. Przed świadomością naszą rozwija się szereg wyobrażeń, które odpowiadają światu zewnętrznemu. Wyobrażenia te nie są, lub nie zdają się być umieszczone w mózgu, i nie potrzeba przypuszczać jakiejś specyalnej operacyi, która biorąc je z mózgu odrzucałaby je na obwód naszych nerwów. Przeniesienie to byłoby zbytecznem, skoro mózg nie istnieje dla świadomości; mózg ze swemi tkankami i komórkami nie jest odczuty, nie dostarcza więc wyobrażeniom żadnego punktu stycznego, pozwalającego sądzić, czy wyobrażenie względnie do niego jest zewnętrzne lub wewnętrzne. Innemi słowy, wyobrażenie lokalizuje się tylko względem samego siebie, określonym jest tylko stosunek jed-

http://rcin.org.pl