page0283

ANALIZA POJĘĆ. 28t

lego przez lat wiele z nim nie rozmawiał, ponieważ Bóg na to nie pozwalał. ^x) Byłby wiec Platon przeniewierzył się myśli zasadniczej towarzystwa, gdyby w dialogu, mającym je wzmocnić wewnętrznie, nie był na pierwszym planie umieścił problemu miłości.

Miał do tego jeszcze powód osobny. W otoczeniu Sokratesa zajmowano się ciągle analizą pojęć, a jeżeli rozprawiano, to głównie w tym celu, aby módz rzecz każdą umieścić w przynależnym jej rodzaju czyli określić jej pojęcie właściwe. Wynajdywanie dobrych definicyi było ćwiczeniem ulubionem, bo, jak mistrz mawiał »ci, którzy wiedzą, czcm każda rzecz jest, potrafią także innym to wyjaśnić*. -‘) Przedewszystkiem domagało się definicyi to zajęcie, które dla młodzieży, obcującej z wielkim mędrcem, było zamiarem najwyższym jej życia. Może być, że pierwszy Pitagoras nazwał siebie filozofem, ³) ale to pewna, że dopiero Sokrates i jego uczniowie zrobili wyraz ten popularnym, gdy wobec nauczycieli mądrości czyli Sofistów, przestawali na skromniejszym przydomku »mito-śników mądrości <. ⁴) »Nazwać go mędrcem, o Fedrosie, mówi Sokrates, wydaje mi się czemś wielkiem i tylko Bogu przynależnem; ale nazwa miłośnika prawdy lub coś podobnego może być więcej dla niego stósowną i odpowiednią*. ') Ale czy można definiować miłość mądrości, nie określiwszy pojęcia miłości? Metoda Sokratesa na to nie zezwalała, bo skoro wiele jest rodzajów miłości, według przedmiotów^r lub osób, do których się zwraca, nie można żadnego z nich wyjaśnić, nie wytłumaczywszy wprzódy, czem jest w ogóle miłość sama w^r sobie. Ani dzisiaj inaczej postąpić nie może, kto mówi o miłości Boga, rodziny, kraju lub prawdy; albo przypuszcza z góry, że słuchacze dobrze wiedzą, co to miłość, albo też bliżej

') Zob. Piat. Alcib. priin. p. 103. Porów. Theag. p. 129 e

²)    Zob. Xenoph. Ment. IV. 5. §. 12 — 6. §. t,

³)    Zob. Tom. I. str. 48.

■^l) Wilamowitz trafna robi uwagę, ie ętXoaoo£iv u Tucydydesa (II. 40) jest jeszcze wyrazem nowym, nieulartym, a kolo r. 401 jest juź przezwiskiem pospolitem, którem Falinos obdarza Xenofonta (Andb. II. 1. §. 13.). Zob. Philol. Unters. I. p. 215.

⁵) Phaedr, p. 278 d. 'Ślicznie znajduje Wilamowitz w tern miejscu jakoby wprowadzano nazwę techniczną filozofii do piśmiennictwa. Wenn kier nicht die cinfuhrung des terminu s ais sole hen klar ist, datin weiss ich nicht, wo das sein solili etc. (Philol. Unters. 1. Aus Kydathen. p. 216).

http://rcin.org.pl