page0205

WROŃSKIEGO ŻYCIE I PRACE. 195

przez Wrońskiego teleologiczną, polega na odszukaniu dla danego równania stopnia m^!'° możliwie dokładnego czynnika stopnia rt^JO (n<Cm). Jest ona najszerszeni uogólnieniem dawnej metody Daniela Bernoulli^?ego i Eulera, prowadzącej do pierwiastku najmniejszego i największego równania danego, jakkolwiek Wroński uważa, że powstała zupełnie niezależnie od tamtych. Metodę podobną do metody Wrońskiego podawali później i inni matematycy ; najprościej przedstawia się ona w postaci, jaką jej dał niezależnie od Wrońskiego Jacobi. W zastosowaniu do równań liczebnych, metoda teleologiczną jest prostą, jakkolwiek jej sposób przedstawienia jest dość skomplikowany z powodu niedogodnego znakowania ⁷). Oprócz tego należałoby jeszcze,— czego Wroński nie uczynił, — uzupełnić metodę przez wskazanie granicy błędów, jakie popełniamy na każdym stopniu przybliżenia.

*

* #

Zaraz po ogłoszeniu trzech tomów „Reformy^u, zwrócił się Wroński do sprawy socyalnej. Dyskutowane w owym czasie gorąco we wszystkich warstwach społecznych w prasie i parlamencie „prawo do pracy“ domagało się oświetlenia filozoficznego; znalazł je Wroński w swojej doktrynie i podał do publicznej wiadomości w „Adresie do narodów cywilizowanych“ (Adresse aux nations civilisees, 1848) „Prawo tworzeni a ^u i tu służy za podstawę architektoniki zjawisk ekonomicznych. Elementem zasadniczym, neutralnym, są „siły przemysłowe^; elementami pierwszorzędnymi: przemysł fizyczny i przemysł intelektualny; elementami pochodnymi: przemysł eksploatacyjny (rolnictwo, polowanie, rybołówstwo i t. d.), przemysł handlowy (transporty, sprzedaż, kupno, monety , banki); elementami pośrednimi lub przechodnimi: przemysł przedmiotów potrzeby oraz przemysł przedmiotów sztuki. Z czterech ostatnich elementów pierwszy daje zysk pod nazwą renty; drugi pod postacią procentu; trzeci pod formą zapłaty lub żołdu, czwarty wreszcie pod nazwą g r a t y f i k a c y i, od której należy odróżnić honor a-ry a. wypłacane profesorom, prawnikom, urzędnikom publicznymi t, p., których praca jest czysto umysłową i nie ma nic wspólnego z gratyfi-kacyą. W części systematycznej swego układu wyprowadza stąd Wroński cztery możliwe systemy ekonomii społecznej; wszystkie inne są, według niego, kombinaeyami lub modytikacyami systemów głównych. Tymi czterema systemami są: 1) system merkantylny rządów współczesnych; 2) system fizyokratyczny ()uesnay'a; 3) system przemysłowy Adama Smitha; wreszcie 4) system dynamiczny filozofii bezwzględnej. Ten ostatni, tak jak każdy inny, ma znowu swoją właściwą genezę.

http://rcin.org.pl

13*