page0223

219

to samo ciało, bo jeżeli, jak już tyle razy wspomnieliśmy, cząstki ciała wciąż się odnawiają, co chwila byłaby inną osobą, gdyby nie było duszy w jej ciele. Ale Ferriere wybrał ze zdobyczy nauki to, co do jego teoryi materyalistycznej się nadaje, a milczeniem pominął to, co kłam zadaje jego planom. „Kłam, kłam, zawsze cos zostanie z tego^u, dawno przed nim powiedział Yoltaire.

Musimy się jeszcze zastanowić nad jednym przykładem, którym zarówno Herzen, jak Ferriere wojują przeciwko duszy.

W r. 1876 podał Dr. Azam ¹) do publicznej wiadomości następujący wypadek.

Felida X... urodzona w Bordeaux w* 1843 przedstawia tak ciekawy objaw patologiczny, że należy się zapytać, czy nie ma ona w sobie podwójnego życia. W 14 roku życia poczęły się okazywać smutne objawy jej choroby.

Oto siedzi przy stole, trzyma robótkę na kolanach; wtem naraz, nimby ktoś to mógł przewidzieć, opada jej głowa gwałtownie na piersi (przedtem skarżyła się na silny ból w skroniach), ręce obwisają bezwładnie, Felida śpi lub zdaje się być śpiącą; ale jest to sen dziwny, bo ani oddechu nie słychać, ani najsilniejszy łoskot nie jest w stanie go przerwać; przy-tem następuje on nagle, w jednej chwili. W początkach histerycznych napadów w 1857 sen ów trwał zazwyczaj około 10 minut, w szesnaście lat później tylko dwie do trzech sekund, tak, iż trudno było go dostrzedz. Po tym śnie Felida przechodziła w t. zw. „drugi stan“.

W pierwszym stanie była smutna, zgryźliwa, obojętna dla tych, co ją otaczali, uporna względem męża, przyczem stopień jej rozwoju umysłowego był prawie mierny. Ten charakter zmieniał się całkowicie z chwilą przejścia do stanu drugiego; Felida była wówczas wesołą, nawet swawolną, gadatliwą, zmysłową, zbytnio grzeczną dla swego otoczenia,

^ł) Dr. Azam: Hypnotisme, Double conscience et alterationa de la personnalite. Paris 1887.

http://rcin.org.pl