page0230

222

Sejmy

odrzucony, czy przez senat przyjęty czy naganiony, stawał się prawem, kiedy tak chciał król, to jest rada staną. Nawet sprawy finansowe nie należały do atrybucyi izby poselskiej, te sprawy finansowe, co do których stanowczo we wszystkich parlamentach rozstrzyga czy izba gmin, czy izba deputowanych, czy izba tak nazwana niższą.. Król w przypadku rozwiązania izby poselskiej miał moc pobierania podatków przez rok wypadałoby z tego, że w ciągu roku najdalej miał obowiązek zwołania drugiego sejmu, lecz konstytucyja nic nie mówiła o tern, że raz królowi tak wolno. Owszem dawała mu wszelką swobodę. Gdyby sejm drugi trwał w uporze, podatki przedłużały się znowu o rok jeden i tak mógł król rządzić pomimo sejmów i podatki pobierać. Tego senatu zachowawczego smutna bardzo była rola. Ustanowiono go chyba tylko dla zachowania podań narodowych, bo zresztą nic nie znaczył; udzielał prawom izby poselskiej sankcyjc. We Francyi mógł senat przynajmniej wnosić projekta dotyczące zmiany kon-stytucyi, u nas miał usta zawiązane, znowu jak sejm niemy. Ale jeżeli sankcyi nie udzielił, obeszło się i bez tego. W takiem położeniu rzeczy, ministrowie wszystko znaczyli. Teraz sam przeciąg krótki sejmu skazywał go na wieczną niedolę. Co można było zrobić w przeciągu lat dwóch przez dni piętnaście? Na rok przypadało przecięciowo sejmu po tygodniu i pół dnia. Odrzućmy teraz od tej nawet szczupłej liczby dni, które przechodziły na próżnych formalnościach otwarcia i zamknięcia sejmu. Dzień upływał na powitaniu króla, nabożeństwie, połączeniu się izb, ogłoszeniu marszałka, drugi na podobnemże zamknięciu, odrzućmy dwie niedziele, które trafiały się co dni piętnaście, odrzućmy dzień na elekcyje trzech komissyj, zostanie na obrady sejmowe dni dziesięć. Rzecz wróciła do tradycyj Jagiellońskich, wśród których sejmy odbywały sic w przeciągu dni kilku, w przeciągu tygodnia, a rzadko trwały tak długo jak dni dziesięć. Ale tradycyje Jagiellońskie w nowem społeczeństwie me wystarczały. Zresztą Napoleon nic o nich nie wiedział, jak może i uczeni tego czasu nie wiedzieli, że sejmy tak bywały kiedyś krótkie. Napoleon tern ograniczeniem czasu, wcale głaskać nie mj siał tradycyj Jagiellońskich. Dodajmy^ że i te dni 10 nie były dla sejmu wszystkie. Na pierwszym sejmie czas stracony był jeszcze na losowaniu wychodzących i zostających w izbie posłów. Toż i na drugim, na którym przybyli nowi posłowie, deputowani z czterech galicyjskich departamentów. To znowu czas się wycieńczał czytaniem przez ministra spraw wewnętrznych obrazu kraju. Nadto rada stanu próżnowała, nienadąźyła nieraz z poprawkami projektu, przyjętemi w rozprawach pozasejmowych z komissyją i dla tego nieraz kiedy się zeszła sessyja sejmowa, a projektu jeszcze nie było, rozchodziła się na niczem, a marszałek przepraszał izbę, ze próżno się trudziła. Bo samo z siebie wynika, że kiedy na sejmikach, nawet i zgromadzeniach gminnych nie było wolno nic roztrząsać, tembardziej na sejmie, który miał głos donioślejszy. Prawodawca chciał mieć nieustającą spokojnośćj wszystko się działo najlepiej w jego najlepszem prawodawstwie. Jeżeli tedy odtrącimy z liczby owych dziesięciu dni jeszcze trzy, a może i cztery na pomarnowanie. wyjdzie na to, że sejm ksieztwa Warszawskiego trwał i obradował co najwięcej dni sześć, siedem, więc tydzień cały. Nie wycieńczał się biedny mowami, bo na sessyjach sejmowych i myśleć nie było kiedy, nietylko mówić, sejm właściwie liczył się nie na dnie, ale na godziny. Izby osobno naradzały się, łączyły się same na pierwszej sessyi, bo taka była forma dawnej Rzeczypospolitej, ale do tego nie upoważniała ich konstytucyja. Rozwiązywanie izby poselskiej byłe zupełną nowością. Prawodawca niepotrzebnie i tej chwili rozdrażnienia nie oszczędził królowi. Po co tc rozwiązywanie, chyba dla sztucznego powiążą-