biiol5

/

gruboziarnistych (np. tuszu chińskiego), z którym miesza się zawiesinę bakterii i rozprowadza ją na szkiełku. Preparat suszy się (nie utrwala!) i następnie zabarwia komórki właściwym barwnikiem, najczęściej fuksyną przez 30 s. Przykładem tego barwienia jest barwienie otoczek metodą Burri-Ginsa. Wykonuje się je w następujący sposób:

» na odtłuszczone szkiełko przedmiotowe nanieść kroplę zawiesiny bakteryjnej (Cl. perfringens) i kroplę roztworu 10% nigrozyny;

*    wykonać rozmaz za pomocą drugiego szkiełka podstawowego;

*    wysuszyć na powietrzu i utrwalić preparat w płomieniu palnika;

¹⁵ utrwalony preparat barwić fuksyną fenolową przez 1-2 min;

*    barwnik spłukać wodą, wysuszyć bibułą i obejrzeć pod mikroskopem.

Komórki barwią się na kolor czerwony, otoczki pozostają jasne, nie zabarwione, a tło wybarwia się na kolor brunatnoczerwony (rys. 3.2).

Rys. 3.2. Barwienie negatywno-pozytywne metodą Burri-Ginsa: a - sporządzanie rozmazu, b - obraz mikroskopowy

Barwienię metodą^ Grama:.. Jest barwieniem złożonym i ma podstawowe znaczenie taksonomiczne i diagnostyczne. Zastosowanie metody w praktyce doprowadziło do podziału wszystkich bakterii na Gram-dodat-nie i Gram-ujemne, różniące się budową ściany komórkowej, a także wieloma cechami fizjologicznymi i właściwościami biochemicznymi.

Utrwalony preparat barwimy, stosując kolejno:

⁰ roztwór fioletu krystalicznego 2-3 min;

⁰ płyn Lugola 2 min;

⁰ etanol (70%) do odbarwienia 30 s;

¹⁵ fuksynę fenolową (dobarwianie) 20 s.

Wszystkie etapy barwienia przedziela spłukiwanie preparatu wodą destylowaną. Po wysuszeniu oglądamy pod mikroskopem.

Efekt barwienia: komórki zabarwione na kolor fioletowy oznaczamy jako Gram-dodatnie, a zabarwione na kolor czerwony - jako Gram-ujemne.

Barwienie przetrwalników metodą Wiirtza w modyfikacji Scha-effera-Fultona

Utrwalony preparat barwimy:

•    stosujemy zieleń malachitową (5% roztwór wodny) 30-60 s, podgrzewając trzykrotnie do ukazania się pary;

•    spłukujemy wodą wodociągową przez 30 s;

•    stosujemy safraninę (0,5% roztwór wodny);

•    spłukujemy wodą;

•    po wysuszeniu oglądamy pod mikroskopem;

•    przetrwalniki barwią się na kolor zielony, a komórki wegetatywne na kolor czerwony.

Wykonanie ćwiczenia

Sporządzanie preparatów i metody barwienia

•    Materiały: hodowle szczepów bakteryjnych: E. coli, Str. faecalis, B. sub-tilis, Cl. perfringens.

•    Aparatura: mikroskopy świetlne.

•    Szkło: szkiełka przedmiotowe, Lindnera i nakrywkowe.

•    Odczynniki: błękit metylenowy, 10% roztwór nigrozyny, safranina, zieleń malachitowa, fiolet krystaliczny, fuksyna zasadowa, płyn Lugola, alkohol etylowy.

•    Wykonanie:

-    wykonać preparat barwiony metodą prostą, pozytywną Lfflera, używając szczepu E. coli;

-    wykonać preparat barwiony metodą prostą, negatywną, stosując nigro-zynę i szczep bakteryjny Cl. perfringens;

-    wykonać preparaty barwione metodą Grama, używając dwóch szczepów bakteryjnych: E. coli i Str. Faecalis;

-    wykonać preparat barwiony metodą Wiirtza, stosując szczep B. subtilis;

-    wszystkie wykonane preparaty oglądać pod mikroskopem przy powiększeniu 400 i 1 000 razy;

-    poczynione obserwacje mikroskopowe zapisać w zeszycie.

4. MORFOLOGIA BAKTERII

4.1. Bakterie jako organizmy;prokaryotyczne

Bakterie ze względu na swą prymitywną i prostą budowę ciała należą do Prokaryota (bezjądrowych). Są to małe, jednokomórkowe organizmy, o wymiarach najczęściej 0,5-5,0 pm. Charakteryzują się różnorodnymi, aczkolwiek mało skomplikowanymi kształtami, które są cechą genetyczną danego gatunku. Wśród bakterii występują komórki o kształtach kulistych (tzw.

31