Samobojstwa 7

stanu przeciwnego, Ij. stanu, w którym ja nie należy do siebie, miesza się z czymś, co nim nie Jest, ma cci swego postępowania poza sobą, w jedne)

! z grup, do jakich należy. Dlatego samobójstwo, wynikające z nasilonego altruizmu, nazywamy samobójstwem altruistycznym. Ale, ponieważ odznacza się ponadto tą cechą, że popełniane jest jako ' obowiązek, warto i tę osobliwość uwzględnić w terminologii. Taki typ samobójstwa będziemy więc nazywali obowiązkowym samobójstwem alfcruis-t y c z n y m.

Połączenie tych dwóch przymiotników jest dla określenia tego samobójstwa konieczne, gdyż nie każde samobójstwo altruistyczne jest przez ‘to samo obowiązkowe. Zdarzają się pośród nich takie, które nie są równie wyraźnie narzucane jednostce przez społeczeństwo, lecz mają charakter bardziej fakultatywny. Inaczej mówiąc, samobójstwo altrulstyczne to rodzaj, obejmujący, liczne odmiany.....

Wyodrębniliśmy tedy drugi typ samobójstwa, który obejmuje z kolei trzy odmiany: obowiązkowe samobójstwo altrulstyczne, fakultatywne samobójstwo altruisty czne i ostre samobójstwo altrulstyczne, którego doskonałym przykładem jest samobójstwo mistyczne. Występując w tych różnych formach, samobójstwo altrulstyczne różni się jednak uderzająco od egoistycznego. Jedno z nich jest związane z tą surową moralnością, która ma za nic wszystko, cokolwiek do-¹ tyczy samej tylko jednostki; drugie jest zespolone z tą j wyrafinowaną etyką, która stawia osobowość Judzką tak wysoko, iż nie sposób już czemuś ją podporządkować. Te dwa rodzaje samobójstwa oddziela zatem taka sama granica, jaka istnieje pomiędzy ljudami prymitywnymi a narodami najbardziej cywilizowanymi.    '

Wszelako, choć społeczeństwa niższe są główną widownią samobójstwa altruistyęzuego, spotykamy je talczc w cywilizacjach bliższych współczesności. Mo-żnal zwłaszcza umieścić w tej rubryce śmierć pewnej liczby męczenników chrześcijańskich. Wszyscy cl neo-wszyist ech sił i postępowali tak. aby uczynić ja nic-r ną. Ólóż do tego, byśmy mogli mówić o samo-e, wystarcza najzupełniej, aby czyn, którego jest koniecznym wynikiem, był popełniany świaSjcjmle. Z drugiej strony, namiętny entuzjazm, z ja kii i wyznawcy nowej religii szli naprzeciw ostatniej {męki, wskazuje na to, iż w owym momencie wyzlły vali się oni całkowicie swej osobowości na rzeczji lei, której stali się sługami. Prawdopodobne jest również, że taki sam charakter miały epidemie sa-:tw, które wielokrotnie -pustoszyły klasztory esach Średnich, a wyglądające po prostu na re-nadmiernego zapału religijnego¹. i:zych współczesnych społeczeństwach podobne samdb >jstwa nie mogłyby się rozpowszechnić, gdyż osobowość indywidualna wyzwala się coraz bardziej od o|cbowoścl^! zbiorowej. Można jednak bez wątpienia powiedzieć; iż altruistycznymi motywami kierują się jjr. to ‘żołnierze, którzy jak komendant Bcaurc-pah-Cfj , admirał Villeneuvc \yolą śmierć od upokorzeni^, już to ci nieszczęśnicy, którzy zabijają się, aby oszczędzić wstydu rodzinie. Zarówno jedni jak i drudzy ^zrzekają się bowiem życia dlatego, że jest coś, (hają bardziej od siebie samych. Wszelako >są to wjjp adki izolowane i wyjątkowe². Ale ciągle istnieje szczególne środowisko, w którym samobójstwo moralny, który określał te samobójstwa, na-- acedia.. Zob. Bourquelofc: Recherches sur les s et la Iśgislation en matióre de mort volon-[pjsndant le Moyen Age.

rzeczą prawdopodobną, iż z altruistycznego iucha wynikały przynajmniej w części 'samo-tak częste wśród ludzi Rewolucji. W owych wewnętrznych walk i zbiorowego entuzjazmu ość indywidualna straciła na wartości, lute-cjjczyzny lub partii górowały nad wszystkim.

tchnienie kąry śmierci miało niewątpliwie sfcmą przyczynę; zabijano innych równie łatwo, ićjbie samych.

órzy. nie zabijając się sami. dobrowolni? po-się zabić, byli w istocie samobójcami. Nio zn-imlcrci sami sobie, poszukiwali jej wszakże

riei. fi zwala) , I w dająo

¹ Staj zywal opinij iairej,

³ Jcsi stand b6jstHv|i czas ab! i osobdv

Upow.' taką jak si

:

5