polecenie rządu ZSRR i swego dowództwa wyrażali zgodą na osiedlanie się tam ludności polskiej i na tworzenie lokalnych polskich władz. Państwa zachodnie krytykowały ten stan rzeczy, jako stwarzanie faktów dokonanych uprzedzających ich decyzje w tej sprawie. Rząd ZSRR odpowiadał, że wykonuje wstępne ustalenia z Teheranu i Jałty, że Polacy zasiedlają ziemie opuszczone przez ludność niemiecką, że bez ludności polskiej ziem tych nie dałoby się zagospodarować.
Natomiast Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej postulował do sygnatariuszy Jałtańskich, żeby mocarstwa przyznały Polsce administrowane i zaludnione przez nią obszary poniemieckie. Odwoływano się do argumentacji historycznej, etnicznej, ekonomicznej, geograficznej i politycznej
Mocarstwa zachodnie obawiały się jednak że Polska znajdzie się w radzieckiej strefie wpływów
Zaproponowano, by Polska otrzymała Prusy Wschodnie bez Królewca, obszar byłego Wolnego Miasta Gdańska i Wschodnią część Pomorza bez oparcia o Odrę i Dolny Śląsk.
Sprawa ta została poruszona w Poczdamie - 1945 - poruszył ją Stalin: zwołano 11 - osobową delegację Polaków
Stalin poinformował Bieruta, że Amerykanie zaproponowali przyjęcie linii Odra - Nysa Kłodzka. Wobec tego planowano Kwissę zamiast Nysy. Anglicy opowiadali się za linią Odry bez Szczecina i Nysą Kłodzką. Przeważyła
jednoznaczna poufna opinia Mikołajczyka. Poparł go przybyły dodatkowo J. Stańczyk, który cieszył się zaufaniem nowych przywódców brytyjskich (Partia Pracy).Ostatecznie 31VII 1945r.podjęto uchwałę idącą po myśli delegacji polskiej. "Szefowie trzech rządów - czytamy w Umowie Poczdamskiej -potwierdzili swój pogląd, że ostateczne ustalenie zachodniej granicy
Polski powinno być odłożone do konferencji pokojowej. Szefowie trzech rządów są zgodni co do tego, że zanim nastąpi ostateczne określenie zachodniej granicy Polski, byłe niemieckie terytoria na Zachód od Świnoujścia i stąd wzdłuż rzeki Odry do miejsca, gdzie wpada zachodnia Nysa i wzdłuż zachodniej Nysy do granicy czechosłowackiej, łącznie z tą częścią Prus Wschodnich, która zgodnie z porozumieniem osiągniętym na niniejszej konferencji nie została oddana pod administrację Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i włączając obszar byłego Wolnego Miasta Gdańska, powinny znajdować się pod zarządem państwa polskiego i pod tym względem nie powinny być uważanie za część radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec." W Poczdamie ustalono też, że ludność niemiecka z przyznanych Polsce ziem powinna zostać przesiedlona do Niemiec. "Trzy rządy - czytamy w umowie rozważywszy sprawę pod każdym względem, uznają, że należy przeprowadzić przeniesienie ludności do Czechosłowacji i na Węgrzech Konferencja Poczdamska nie była konferencją pokojową i ustalała wszystko tylko wstępnie
Delimitacja granicy nastąpiła dopiero w 1950
Tereny utracone przez Polskę na wschodzie ok. 4 min ludności, natomiast dane ziemie zachodnie to tylko 1,1 min ludności polskiej 1945 - Umowa w Moskwie - wstęp i 4 artykuły - układ wykonawczy do układu jałtańskiego; ustalono przebieg granicy polsko - radzieckiej na całej długości włącznie z Prusami Wschodnimi; przyznano Polsce mały obszar na południe od Kryłowa i część Puszczy Białowieskiej; Polacy zabiegali też o pozostawienie opanowanego przez nich Śląska Zaolziańskiego chociaż Czesi uznawali go za część Czechosłowacji, jednak wbrew zapowiedziom, że Zaolzie trafi do Polaków, trafiło ono do Czechów Rząd polski protestował
Z polecenia KRN marszałek Żymierski skierował oddziały polskie przeciwko Czechom, jednak do starcia nie doszło; Czesi wycofali się