50490

uprawnienia: mianowanie rządu, zwoływanie i rozwiązywanie parlamentu, wskazywanie kandydata na swego zastępcę itd. Prezydent, w myśl nowej konstytucji, był nadrzędny wobec parlamentu i sądów, a odpowiedzialność ponosił wyłącznie przed Bogiem i historią.

Rządy sanacji po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego

Konstytucję kwietniową opracowywano z myślą o Józefie Piłsudskim, który jednak nie zdążył skorzystać z jej owoców. Marszałek Józef Piłsudski zmarł po ciężkiej chorobie 12 maja 1935 roku, w wieku 67 lat. Jego śmierć postawiła obóz sanacyjny przed otwartą kwestią znalezienia następcy. -Jeden z głównych pretendentów do władzy, premier i prezes BBWR Walery Sławek pozbawił się bazy politycznej i wyeliminował z rozgrywki, rozwiązując w październiku 1935 roku BBWR W późniejszym okresie ukształtowała się względna równowaga pomiędzy tzw. "zamkiem" tzn. umiarkowanymi politykami skupionymi wokół prezydenta Ignacego Mościckiego, a "GISZ-em" tj. skupionymi wokół marszałka Edwarda Rydza Śmigłego zwolennikami głęboko autorytarnych metod rządzenia. Samodzielną pozycję polityczną posiadał minister spraw zagranicznych Józef Beck.

-W roku 1937 z inicjatywy marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego powołano tzw. Obóz Zjednoczenia Narodowego (OZN, potocznie "Ozon"). Była to formacja polityczna mająca skupić obywateli wokół idei "państwa" i "wodza" (czyli Edwarda Rydza-Śmigłego). OZN nie zyskał szerszego poparcia społecznego, był za to oskarżany o tendencje faszystowskie.

Polityka zagraniczna w okresie rządów sanacji

W okresie rządów sanacji kontynuowano politykę sojuszu z Francją i Rumunią. W stosunkach z Niemcami i Związkiem Radzieckim prowadzono politykę "równych odległości", tzn. nie wchodzenia w sojusze z jednym z tych państw, przeciwko drugiemu. Wyrazem tej polityki było podpisanie 15 lipca 1932 roku paktu o nieagresji ze Związkiem Radzieckim i deklaracji o niestosowaniu przemocy z Niemcami, 26 stycznia 1934 roku.

-Podstawowymi zasadami polskiej polityki zagranicznej w okresie sanacji było wspieranie utrzymania tzw. ładu wersalskiego (postanowień traktatu pokojowego po I wojnie światowej) i utrzymanie statusu Wolnego Miasta Gdańska. Ponadto, dążono do odzyskania Zaolzia zajętego w 1920 roku przez Czechosłowację. Starano się też unormować relacje z Litwą, która ze względu na spór o przynależność państwową Wilna, aż do roku 1938 nie utrzymywała stosunków dyplomatycznych z Polską.

Polityka gospodarcza w okresie rządów sanacji

Pierwsze lata rządów sanacji (1926-1929) były okresem pomyślnej koniunktury dla polskiej gospodarki. Przezwyciężono skutki wojny celnej z Niemcami oraz zdobyto nowe rynki zbytu na polskie towary, prowadzono rozbudowę portu w Gdyni. Wybuch wielkiego kryzysu gospodarczego (29 października 1929) spowodował załamanie polskiej gospodarki.

-Wiatach 1929-1932 polska produkcja przemysłowa spadła o niemal 50%, bezrobocie objęło 43% ludności zawodowo czynnej, zaś ceny artykułów rolnych spadły drastycznie, powodując gwałtowne zubożenie wsi. Trudną sytuację pogłębiała polityka rządu, który przez długi czas nie reagował odpowiednio na kryzys. Sztucznie utrzymywano wysoki kurs złotówki, co ograniczało podaż pieniądza i napędzało spadek produktu krajowego brutto.

-Przez długi czas rząd prowadził politykę stałego kursu walutowego, zmniejszenia produkcji przemysłowej i ograniczenia płac. Dopiero w 1932 roku podjęto program walki z kryzysem poprzez pobudzenie eksportu, roboty publiczne i wsparcie wzrostu popyta

-Kryzys gospodarczy w Polsce zakończył się około 1935 roku, choć produkcja przemysłowa poziom "przedkryzysowy" osiągnęła dopiero w latach 1937-1938. W roku 1935 wicepremierem i ministrem skarbu został Eugeniusz Kwiatkowski. Zainicjował on czteroletni plan inwestycyjny (1936-1939) oraz rozszerzył zakres interwencji państwa w gospodarce. Sztandarowym dokonaniem tego okresu jest budowa tzw. Centralnego Okręgu Przemysłowego i stopniowe przezwyciężenie skutków kryzysa