Sam Statut nie wystarczył Katalończykom, chcieli mieć większą autonomię. Nacjonaliści katalońscy uważają, że ich region jest upośledzony, a fakt, że jest najzamożniejszy w całej Hiszpanii powinien mu zapewnić większą ilość inwestycji państwowych. System podatkowy współpracy międzyregionalnej b>4 szczególnie niekorzystny dla Katalończyków. Protesty te przerodziły się w postulaty niepodległościowe.
W 2004 r. przy okazji wyborów parlamentarnych, jeden z kandydatów, Jose Zapatero, zapowiedział, że jeśli zostanie premierem, zezwoli Katalonii na utworzenie nowego statutu w dowolnym kształcie.
W 2005 r. powstał ten statut, ale zbyt duże żądania Katalończyków zostały zmodyfikowane przez władze w Madtycie.
Hiszpańska prawicowa opozycja zarzuca Katalończykom rozbijanie regionalnej solidarności i bojkotuje produkty z tego regionu.
Nowy statut 2006: zablokowano samostanowienie w kwestii podatków, zarząd nad portem lotniczym w Barcelonie, prawo do własnej reprezentacji sportowej i prawo wyborów własnych posłów do PE (1); zatwierdzono poszerzenie praw w kwestii języka, imigracji i wymiaru sprawiedliwości -> Trybunał Konstytucyjny rozważa prawomocność, zasadność dokumentu, BO preambuła zawiera pojęcie „naród kataloński”, a konstytucja Hiszpanii mówi o niepodzielnym narodzie hiszpańskim; określenie flagi, hymnu i świąt jako narodowych, kiedy mogą być co najwyżej symbolami wspólnoty autonomicznej
79% Hiszpanów postrzega Katalończyków jako narodowość, a nie naród; tylko 53% Katalończyków uważa, że są narodem
Wprowadzono obowiązek znajomości języka katalońskiego dla mieszkańców regionu, ale nie wiadomo, co to oznacza w praktyce.
+ Katalończycy mogą zachować 50% podatków; mogą zawierać umowy międzynarodowe; zarządzają siecią państwowych kolei w regionie; bezpieczeństwo publiczne i prawa socjalne
Statut został zatwierdzony przez 74% Katalończyków w referendum. To nieduży procent, frekwencja też była niska (49%).
Tożsamość językowa
Język kataloński jest rdzeniem nacjonalizmu, przeżywa niezwykłe odrodzenie w porównaniu do języków innych narodów bez państw.
Różnice językowe ujawniają się zwłaszcza w obliczu zagrożenia ze strony obcojęzycznych społeczności, np. przy okazji wojny.
Blokada używania języka katalońskiego spowodowała jego nielegalne użytkowanie w domach, co stały się spoiwem i wyznacznikiem wspólnoty.
Funkcje języka: narzędzie komunikacji, symbol, integracja społeczności, wytwarzanie więzi wspólnotowych
Zdarza się tak, że ludzie, którzy bronią wyjątkowości i niezależności języka ojczystego, na co dzień posługują się innym.
Język katalońskim powstał między XVIII a X wiekiem po obu stronach Pirenejów. Było to terytorium hrabstw Marchii Hiszpańskiej, podległe Karolingom. W XII i XIII w. język kataloński rozprzestrzenił się na południe i wschód, zgodnie z podbojami Aragonii. Granica językowa pod koniec panowania Jakuba I.
Język kataloński przypomina francuski i hiszpański. Osoba kastylijskojęzyczna jest w stanie zrozumieć sens tekstu pisanego, ale jeśli chodzi o mówiony, prawdopodobnie będzie miała duże trudności. Język ten ma twardą wymowę, szczególnie poza Barceloną, gdzie akcent jest silny. Osoby francuskojęzyczne lepiej rozumieją kataloński.
Część hiszpańskich nacjonalistów usiłuje umniejszyć znaczenie języka katalońskiego, twierdząc, że to tylko skrócenie hiszpańskich wyrazów o połowę.