81869

-    sprawa obywatelstwa należy do kompetencji państwa- ono je nadaje i odbiera, ale musi liczyć się ze zwyczajami występującymi w świecie

-    obywatelstwo można nabyć wskutek urodzenia (nabycie pierwotne) lub przez naturalizację, repatriację, reintegrację (pochodne). Przez urodzenie to „prawo krwi” (ius sangnis)- posiadanie obywatelstwa pizez rodziców (większość Europy w tym Polska. Ameryka Pd i Pa); racja „prawa ziemi” (ius soli)- miejsce urodzenia

-    cudzoziemcy: oficjalnie me można ich wpuszczać do państwa, ale robi się to przy zachowaniu pewnych powiązań (np. zakaz pracy bez zgody odp. Organów państwa pobytu)

-    racjonalne gospodarowanie współczesnych państw- np. Japonia: marnotrawienie czynnika ludzkiego np. Rosja

b)    terytorium:

-    obszar geograficzny, na którym rozciąga się suwerenne zwierzchnictwo państwowe

-    termin ma pochodzenie ze star. Rzymu- w XVIIIw. termin morze terytorialne- w początkach XXw. doszła przestrzeń powietrzna, a potem także szelf kontynentalny

-    ekspansja terytorialna naturalnym procesem dziejowym

-    wiele wojen i konfliktów miało podłoże terytorialne

-składa się z przestrzeni lądowej, morskiej i powietrznej; szczególnie ląd jest utożsamiany z terytorium państwa

-    granice mogą być lądowe (między 2 państwami), morskie (może sięgać 12 mil od linii podstawowej) i przestrzenne (przyjmowane do wysokości sięgnięcia środkami tecluiiki obronnej)

-    integracja terytorialna- prawo ochrony terytorium państwa i jego nietykalność, zakaz stosowania siły i groźby jej użycia w celu nabycia terytorium

-    zwierchnictwo terytorialne- nieprzeiukliwość terytorium, czyli zakaz wkraczania w przestrzeń władczą państwa bez jego zgody, obejmuje bogactwo naturalne kraju, oznacza też wyłączenie działania obcej władzy na swym terytorium (przejawia się to np. w jurysdykcji)

-    państwa wielkie (pow. 1 min km2- Rosja, Kanada, Chiny, USA..), średnie (lOOtys.-lmln km2), małe (pon. lOOtys. km2)

c)    władza publiczna:

-    zdobiość do narzucania i egzekwowania decyzji (F. Ryszka)

-    podporządkowanie sobie ludzi za pomocą wydawania rozkazów i ich egzekucji

-    starożytność: Rzymianie formułowali konstrukcję teoretyczną władzy nad rzeczami, czyli własność (dominium) oraz władzę nad ludźmi (imperium)- z tego powodu odrębne regulacje prawne w sferze prywatnej (ius privatum) i publicznej- prawo publiczne (ius publicum)

-    średniowiecze: panujący miał dzięki władzy publicznej pewne prawa majątkowe np. wydobywanie surowców; władca czeipal korzyści z całego podległego mu obszam

-    nowożytność: władza publiczna reprezentantem interesów wszystkich; postać powszechna i abstr akcyjna; podmiotem jest „lud” lub „naród” jako zbiorowość zorganizowana w państwie

-    4 organy władzy publicznej: 1) organy prawotwórcze (tworzą prawo w państwie, czyli reguły postępowania władzy publicznej i zachowania obywateli); 2) organy