Wiek XIX nazywamy wiekiem liberalizmu
Przedstawicielem liberalizmu gospodarczego był m.in. Adam Smith - twierdził on, że:
❖ Źródłem bogactwa jest praca ludzka
Gospodarka kapitalistyczną rządzą obiektywne prawa ekonomiczne m.in. prawo popytu I podaży, umożliwiające kształtowanie zarówno cen. jak i wielkości produkcji poszczególnych towarów przez mechanizm wolnej konkurencji i mechanizm rynkowy
❖ Konkurencja to najlepsza ochrona naturalnych praw jednostki i czynnik zapewniający największe bogactwo
❖ Ingerencja państwa w dziedzinie gospodarczej była zbędna, choć nie postulowano wycofania się państwa z oddziaływania na życie społeczne
❖ Rola państwa miała sprowadzać się do roli „stróża nocnego", czyli funkcji wojskowych, policyjnych, sądowych
Kolejna myśl polityczna XIX w. to darwinizm społeczny - przeniesienie darwinowskiej teorii ewolucji i walki o byt na teren życia społecznego
Przedstawicielem darwinizmu społecznego był Herbert Spencer- twierdził oa ze:
❖ Życie społeczeństwa powinno być zorganizowane na zasadach wolnokonkurencyjnych i rynkowych
❖ Szkoły np. powinny utrzymywać się z opłat za naukę i konkurować ze sobą. tak jak zakłady produkcyjne
Z drugiej strony tezy liberalizmu gospodarczego były krytykowane przez tych, którzy oczekiwali od państwa aktywnego oddziaływania na rozwój życia gospodarczego i społecznego - doktryna popierająca te założenia to nauki administracyjne - ich przedstawicielem był Robert von Mohl