83189

o W razie naruszenia obowiązku odpowiedniej staranności zasądzić dłużnika na zapłacenie odszkodowania.

Zobowiązania cywilne i naturalne:

•    Zobowiązania cywilne - zaskarżalne i możliwe do egzekucji

•    Zobowiązania naturalne - pozbawione ochrony procesowej. Zobowiązania osób alieni iuris - odpowiadały istotnym potrzebom, wywierały skutki prawne:

o W przypadku wykonania zobowiązania dłużnik nie mógł się ubiegać o jego zwrot.

o Jego wykonanie można było zagwarantować przez ustanowienie zastawu, lub poręczenia.

o Zwierzchnik odpowiadający wobec osób trzecich z tytułu peculium, mógł pokryć naturalną należność w pierwszej kolejności.

Zobowiązania solidarne:

•    Zobowiązania jednostkowe i osobiste - najczęściej pojedyncze osoby, przenoszenie wierzytelności i długów - uciążliwe urządzenia pośrednie.

•    Wielość podmiotów zobowiązania - gdy po jednej ze stron występowało równocześnie więcej osób np. współdziedziczenie, stypulacja.

•    Zobowiązania podzielne - jeżeli świadczenie było podzielne następowała indywidualizacja zobowiązania - nomina ipso iure divisa. Kwoty przypadające na poszczególnych współuczestników były w zasadzie równe, chyba że odmienne proporcje wynikały ze stosunku prawnego -> osobne dochodzenie w procesie.

•    Zobowiązania kumulatywne - współsprawcy deliktu odpowiadali wobec poszkodowanego indywidualnie, ale każdy musiał zapłacić karę w pełnej wysokości.

•    Zobowiązania solidarne :

o Pomimo wielości podmiotówświadczenie jest tylko jedno, a

uprawnienia czy obowiązki współuczestników dotyczą go w całości.

o Solidarność czynna częstsza niż bierna.

o Współwierzyciele wyręczali się w ściąganiu należności, solidarność dłużników dawała możliwość wyboru najpewniejszego (ryzykiem - litis contestatio).

o Justynian z Noweli 99 z 539 rozciągnął na współdłużników solidarnych „dobrodziejstwo podziału” (pomijane w praktyce).

o Stypulacja, testament, świadczenia niepodzielne.

•    Prawo regresu przy zobowiązaniach solidarnych - problem rozdziału otrzymanej korzyści czy poniesionego ciężaru po zgaśnięciu zobowiązania solidarnego.

Przedmiot zobowiązania: