83829

regionalne, gdyby było weto wielkich mocarstw; gwarancja jest przyjęta przez wszystkich stałych członków Rady Bezpieczeństwa; jeśli jest weto jednego z wielkich mocarstw; w Karcie Narodów Zjednoczonych nie ma żadnych postanowień dotyczących operacji pokojowych - czasami określa się „rozdział” dotyczący operacji pokojowych jako rozdział VII i pół; pierwsza operacja pokojowa została przeprowadzona w 1948 r.; działania wymuszające stanowi odwołanie do rozdziału VII tylko wymaga akceptacji wielkich mocarstw; operacje wymuszające doprowadzają do zaangażowania wielkich mocarstw w konflikty zbrojne; główna działalność od początków do końca zimnej wojny; zimna wojna w przypadku ONZ nie zakończyła się na przełomie lat 80 i 90 XX wieku, ale trochę wcześniej; w 1988 r. miało miejsce zakończenie trwającej 8 lat wojny między Irakiem a Iranem.

Działania wymuszające mają dosyć długą historię; pierwszym działaniem wymuszającym podjętym przez Radę Bezpieczeństwa w sytuacji naruszenia pokoju była próba zalegalizowania interwencji USA w wojnie koreańskiej. Kiedy w dniu 25 VI 1950 r. wojska Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej rozpoczęły agresję zbrojną na Koreę Południową, Rada Bez piec zeństwa pracowała ptzez kilka miesięcy bez udziału przedstawiciela ZSRR; wojna koreańska to raczej wojna USA; na północy Korei znajdowali się komuniści często wspieram pizez władze Cłuńskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej powstałej 1 X 1949 r.; Chiny kontynentalne zaczynają się domagać stałego miejsca członka RB w zamian za usunięcie z RB przedstawicieli Tajwanu (Republiki Chińskiej. Formozy);Rada Bezpieczeństwa przez kilka miesięcy pracowała bez przedstawiciela ZSRR - jego nieobecność od 13 I 1950 r. była wyrazem protestu Moskwy przeciwko reprezentowaniu Chin przez przedstawiciela Tajwanu 7 VI 1950 r. Rada Bezpieczeństwa podejmuje ostatecznie decyzje o uruchomieniu zgodnie z rozdziałem VII sankcji wojskowych przeciwko KRLD; wkrótce została utworzona koalicji 16 państw pod przywództwem USA; wojna koreańska to była wojna USA pod kontrolą ONZ; decyzja Rada Bezpieczeństwa nie była zgodna z Kartą Narodów Zjednoczonych, ponieważ nie był spełniony podstawowy warunek jednomyślności wszystkich pięciu stałych członków; nie odwoływała się również do rozdziału VII Karty NZ; wg interpretacji Waszyngtonu stanowiła podstawę do uruchomienia sankcji wojskowych przeciwko KRLD przewidzianych w artykule 42 Karty, a nieobecność w czasie głosowania przedstawiciela ZSRR w Radzie Bezpieczeństwa próbowano zaś zinterpretować jako wstrzymanie się od głosu; gdy zapadła decyzja o zastosowaniu sankcji przedstawiciele ZSRR powrócił na obrady RB i zastosował przysługujące mu prawo weta.

We wrześniu 1950 r. głównodowodzący wojskami USA w Korei generał Douglas Mac Arthur wydał rozkaz przekroczenia 38 równoleżnika stanowiącego limę rozgraniczają między dwoma państwami koreańskimi; doszło do włączenie do walki „ochotników chińskich" po stronie Korei Północnej. Nie można było ze względu na sprzeciw ZSRR na forum RB potępić interwencji Chin, USA doprowadziły do kolejnego obejścia przepisów Karty NZ; udało się im przeforsować - w myśl tzw. planu Deana Achesona (sekretarza stanu USA) poszerzenie kompetencji Zgromadzenia Ogólnego ONZ kosztem RB; 3 września 1950 r. ZO ONZ uchwalił rezolucje nr 377 pod tytułem „Zjednoczeni dla pokoju”, która umożliwiała wykorzystywanie ZO do zarządzania działań na rzecz przywrócenia pokoju w wypadku braku zgody w tej sprawie na forum RB; w takim przypadku większością 2/3 głosów Zgromadzenie Ogólne zwołane w przeciągu 24 godzin na sesję nadzwyczajną jest władne podjąć zalecenia zastosowania zbiorowych środków przymusu, włącznie z wykorzystaniem sił zbrojnych; doszło do zmiany istomych przepisów dotyczących funkcjonowania systemu bezpieczeństwa ONZ; doszło nawet do złamania postanowień Karty NZ - należy to zdarzenie traktować jako ważny precedens; po zakończeniu wojny koreańskiej (lipiec 1953 r.) i osłabieniu napięć międzynarodowych od połowy lat 50. XX wieku rezolucja „Zjednoczeni dla pokoju” (,,United for Peace”), choć była w dalszym stopniu stosowana to jednak w bardzo złagodzonej postaci, bez zarządzania środków przymusu; doszło do sytuacji w którym to funkcjonowanie systemu bezpieczeństwa zbiorowego