6790846713

2.3. Typy wykresów w statystyce regionalnej

Przedstawiony w podrozdziale 2.2 podział na typy wykresów jest najczęściej wykorzystywany w publikacjach zajmujących się problematyką prezentacji danych statystycznych. Jednak z uwagi na cel, w niniejszym rozdziale zastosowano odmienne podejście. Strona teoretyczna prawidłowego opracowywania wykresów, szeroko omawiana w innych publikacjach o podobnym charakterze, jest tu mniej znacząca; stronę praktyczną podporządkowano natomiast potrzebom badań regionalnych - zarówno w postaci publikacji analitycznych zbiorczych, jak i tematycznych uwzględniających region jako jednostkę badawczą.

Przedstawione w dalszej części wykresy zostały zaprezentowanie według celu i zakresu przestrzennego analiz regionalnych. Układ został dostosowany do najczęściej występujących w statystyce publicznej celów prezentacji danych i analiz regionalnych. W opracowaniu pominięto niektóre typy wykresów, nie mające szczególnego zastosowania w statystyce regionalnej. Na potrzeby statystyki regionalnej najczęściej stosowane są wykresy liniowe, słupkowe, powierzchniowe, punktowe i złożone. Te typy wykresów będą przedmiotem dalszych rozważań.

Biorąc pod uwagę przedmiot analizy, w badaniach regionalnych można wyróżnić sześć rodzajów wykresów prezentujących odniesienia przestrzenne. Podział ten został opracowany na podstawie doświadczeń polskiej statystyki publicznej i ma charakter umowny.

Wykresy opracowane dla danego regionu - celem analizy jest zbadanie różnych cech regionu traktowanego jako odrębna jednostka administracyjna lub społeczno-gospodarcza. Stosowane są dla różnych poziomów agregacji przestrzennej, często dla stworzenia portretu większych jednostek administracyjnych (w Polsce - województwa).

Wykresy opracowane dla różnych podziałów przestrzeni, np. typu miasto-wieś -stosowane są w szczególności w przypadku danych, dla których brak jest informacji na niższych poziomach agregacji przestrzennej, możliwe są do uzyskania natomiast agregaty dla całego kraju w podziale na typy jednostek przestrzennych (w Polsce - podział miasto-wieś, według klasyfikacji DEGURBA).

Wykresy opracowane na potrzeby porównań danego regionu na tle kraju - dotyczą analiz zjawisk w danym regionie w stosunku do wartości średniej krajowej lub w przypadku jednostek administracyjnych niższego rzędu - również średniej regionalnej, a także analiz skali odchyleń zjawiska od średniej (w Polsce - porównanie województwo-średnia krajowa lub średnia dla krajów UE; powiat/gmina-średnia wojewódzka).

Wykresy opracowane na potrzeby porównań danego regionu z pozostałym terytorium kraju - stosowane są, gdy punkt odniesienia stanowi nie średnia krajowa a podział typu dany region-pozostała część kraju z wyłączeniem tego regionu, w zakresie wykresów zbliżony charakterem do wykresów opracowanych dla różnych podziałów przestrzeni (w Polsce np. stolica kraju-pozostała część kraju, główne miasto wojewódzkie/powiatowe-pozostałe jednostki administracyjne w województwie/powiecie).

Wykresy opracowane na potrzeby porównań międzyregionalnych przy małej liczbie jednostek (stosowane dla jednostek o większej powierzchni, w liczbie nie przekraczającej zazwyczaj 30 jednostek) - wykorzystywane do analiz zróżnicowania wewnętrznego prze-

9