kodyfikacją prawa w Polsce i usankcjonował ustrój szlacheckiej Rzeczypospolitej. Pierwsza jego część poświęcona była przywilejom szlacheckim i statutom, a druga zawierała podstawowe zasady prawa niemieckiego, na którym opierano się w Polsce.
Szlachta nie zrezygnowała z dążeii do dalszego poszerzania swych przywilejów. W 1518 r. pod jej naciskiem król Zygmunt Star)' zrzekł się prawa do sprawowania sądów w sporach między panami duchownymi i świeckimi a ich poddanymi W tym roku zaczęło obowiązywać w prywatnych majątkach sądownictwo patrymonialne, a zatem szlachta sama sądziła spory wynikłe między cltłopami i szlachtą. Wreszcie w 1520 r. statut tonnisko • bydgoski ustalił minimalną, obowiązkową wysokość świadczeń z tytułu pańszczyzny - miał to być jeden dzień tygodniowo, co było oczywiście spowodowane dużym popytem na siłę roboczą. Dawniej używana kategoria storni została teraz zastąpiona inną - condito (czyli położenie).