84063

skomplikowanej dekoracji, mającej na celu uzyskanie największego efektu. We Włoszech obserwuje się już początki renesansu.

Cechami sztuki gotyckiej w wyniku zastosowania ostrego tuku i sklepienia krzyżowo-żebrowego są:

-    strzelistość (wertykalizm) i stosowanie wielkich otworów okiennych.

-    obfita dekoracja dążąca do wyłamania się z form architektonicznych.

Konstrukcja

Używano zarówno kamienia, jak i cegły, zależnie od potrzeb konstrukcji i miejscowych zasobów. Twórcy epoki gotyku osiągnęli bogate, rozczłonkowane bryły swych bazylik o niepowtarzalnych wnętrzach pełnych światła i przestrzeni. Zasada konstrukcji polegała na zespoleniu trzech elementów: sklepienia krzyżowo-żebrowego, łuku ostrego i systemu przypór. Sklepienie krzyżowo-żebrowe powstało w długim procesie doskonalenia sklepienia krzyżowego i znane już było w okresie romańskim, z tym że w gotyku przełamano powszechnie zasadę przekrywania tylko powierzchni kwadratowych. Spotykamy gotyckie sklepienia nad polami prostokątnymi, trójkątnymi, wielobocznymi.

W XIV w. zaczęto stosować sklepienia gwiaździsta, - XV w. - siatkowe z zanikającą konstrukcyjną rolą żeber, sprowadzoną do geometrycznego podziału pól sklepienia kolebkowego z lunetami. W końcowym okresie gotyku wznoszono sklepienia kryształowe o polach w kształcie ostrosłupów, na których uzyskiwano bogate efekty światłocieniowe. Ponieważ ciężar sklepień nawy środkowej przenosiły żebra główne za pośrednictwem służek na potężne filary, system ten nazwano filarowo-żebrowym. Pewną część ciężaru sklepień przejmują przypory umieszczone na zewnątrz w miejscu romańskich lizen. Podpierają one mury w punktach skupienia we wnętrzu wiązek żeber na wsporniku. W kościołach ze znacznie wyższą nawą środkową ciężar sklepienia rozpiera mury nawy głównej, które zabezpieczono podpierając je z zewnątrz łukami przyporowymi, przenoszącymi część ciężaru sklepienia ponad nawami bocznymi na skarpy zewnętrzne. W tak przemyślanym systemie szkielet kamienny lub ceglany stanowi istotę konstrukcji, w której ściana była wypełnieniem i ochroną przed wpływami atmosferycznymi. Można ją było usunąć bez obawy naruszenia całości budowli. Dlatego więc gotyckie kościoły mogą mieć wielkie okna na prawie całej wysokości ścian zewnętrznych.

Forma

Różnorodność i bogactwo gotyckich form było zależne od fazy rozwojowej stylu i odrębności dzielnicowych. Specjalne znaczenie zyskała rzeźba, którą podporządkowano architekturze jako sztuce nadrzędnej. Bogaty wystrój rzeźbiarski

© by sorevell '08

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactorv.com

14