Systemy zarządzania środowiskowego w organizacji
cji, jak również normy narzędziowe mające na celu ułatwienie organizacjom realizację działań zmierzających do ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko oraz skutecznego wdrożenia systemu zarządzania środowiskowego. Zasady wdrażania, utrzymania i doskonalenia systemu zarządzania środowiskowego zawarte są w międzynarodowych normach ISO 14001 i ISO 14004.
Norma ISO 14001 zawiera wymagania, których spełnienie stanowi podstawę do wydania certyfikatu zgodności funkcjonowania systemu zarządzania środowiskowego11, natomiast norma ISO 14004 ma charakter poradnika. Zawiera ona ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technik wspomagających wdrażanie i doskonalenie systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001.
Systemy zarządzania środowiskowego zbudowane w oparciu o wymagania międzynarodowej normy ISO 14001 są coraz bardziej popularne zarówno na świecie, jak i w Polsce. W ostatnim wydaniu corocznego przeglądu prowadzonego przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną dotyczącego liczby certyfikatów ISO 14001 na świecie12 odnotowano znaczny wzrost liczby wydanych na świecie certyfikatów potwierdzających zgodność funkcjonującego systemu zarządzania środowiskowego z wymaganiami międzynarodowej normy ISO 14001. Stwierdzono, iż na koniec roku 2009 na świecie wydano ponad 223 tys. certyfikatów, co stanowi wzrost o 18 % w porównaniu do roku 2008. Zaobserwowano także wzrost liczby krajów, w których wydano certyfikaty ISO 14001 - badanie z roku 2009 wykazało, iż w 159 krajach wdrożono i pomyślnie certyfikowano systemy zarządzania środowiskowego zgodne z wymaganiami międzynarodowej normy ISO 14001. Liczba krajów, w których funkcjonują certyfikowane systemy zarządzania środowiskowego według międzynarodowej normy ISO 14001 zwiększyła się o cztery. Niekwestionowanym liderem, jeśli chodzi o liczbę certyfikatów potwierdzających zgodność funkcjonującego systemu zarządzania środowiskowego z wymaganiami międzynarodowej normy ISO 14001, są Chiny, gdzie do grudnia 2009 roku wydano ich ponad 55 tys. Na drugim miejscu uplasowała się Japonia, w której do końca 2009 roku certyfikowano prawie 40 tys. organizacji. W Europie dominuje z kolei Hiszpania z blisko 16,5 tys. certyfikatów potwierdzających wdrożenie w organizacjach systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001. Polska uplasowała się na 13 miejscu. Pomimo tego widoczne jest coraz większe zainteresowanie organizacji wdrażaniem i certyfikacją systemu zarządzania środowiskowego według normy ISO 14001.
Norma ISO 14001 jest dokumentem stosowanym na zasadzie dobrowolności, powszechnie dostępnym i zaakceptowanym przez akredytowaną jednostkę normalizacyjną.
“Obecnie stosowana norma PN-ISO 14001:2005 z 15 listopada 2004 roku /ISO 14001:2004/ stanowi drugie wydanie. Do roku 2012 nie przewiduje się kolejnego wydania normy ISO 14001; szerzej zob. Oswald A. DODDS, Next-generation ISO 14001 Futurę stakesfor ISO's EMS standards, ISO Management Systems, November-December 2008; Anne-Marie WARRIS, Next-generation ISO 14001 Three ąuestions and 3C's, ISO Management Systems, November-December 2008.
12 The ISO Survey of Certifications 2009.
12