86076

stopieniu pierwszej porcji wsadu. Całkowita ilość wprowadzonego żużla powinna wynosi6 0,5-l,5% masy wsadu metalowego, natomiast „Cupuniwersalu" - 0,1-0,5%. Topienie metalu należy przeprowadzić możliwie szybko w atmosferze obojętną lub lekko utleniającej, a w przypadku wylewania panewek - w atmosferze lekko redukującej. Załadowany wsad metalowy należy przykryć pokrywą, w celu ograniczenia miedzy innymi przenikania gazów zawartych w spalinach. Po stopieniu, metal należy przegrzać do temperatury o 30-50°C wyższej od temperatury zalewania form, ale nie przekraczającej 1150°C.

Przegrzanie stopu powyżej podanej temperatury prowadzi do zwiększenia segregacji, a także do zażużlenia, co wpływa ujemnie na własności odlewanych lub wylewanych stopów.

2.    Rafinacja

Rafinacja brązów ołowiowych należy do czynników decydujących w dużym stopniu o własnościach odlewów i wylanych warstw, ponieważ oprócz usuwania gazów i innych zanieczyszczeń powoduje również dobre wymieszanie kąpieli i wyrównanie składu chemicznego stopów.

Do rafinacji brązów ołowiowych mogą być zastosowane gazy oczyszczające lub substancje rozkładające się w temperaturze rafinowanej kąpieli. Jako gazy oczyszczające mogą być stosowane azot lub powietrze z tym, ze zastosowanie powietrza ogranicza się do wsadów o bardzo dużym zanieczyszczeniu, zawierających na przykład znaczny udział złomu własnego i tylko w tym przypadku, gdy metal po rafinacji powietrzem przeznaczony jest na odlewy.

Brązy ołowiowe rafinuje się bardziej intensywnym strumieniem gazu niż inne stopy, w celu lepszego wymieszania metalu. Może to spowodować wyprysk metalu z tygla lub kadzi, co należy uwzględnić ustalając warunki bezpieczeństwa dla obsługi odlewni. Niezbędna ilość użytego gazu do rafinacji na ogol wynosi około 20 litrów na każde 100 kg rafinowanego metalu, co przy przeciętnych wsadach stosowanych w krajowych odlewniach odpowiada czasowi rafinacji 4-6 minut.

Po skończonej rafinacji rurkę ogniotrwałą należy przedmuchać silnym strumieniem gazu, aby uniknąć zasklepienia się jej otworów krzepnącym metalem. Jako substancje rozkładające się w kąpieli, do rafinacji brązów ołowiowych z dobrym skutkiem można użyć preparatów o nazwach handlowych ..Longgaz" lub ,,RM1" w ilości 0,1-0,2% masy wsadu; preparat ,,RM1" bardziej wskazany jest dla stopów przeznaczonych do wylewania warstw. Wymienione preparaty produkowane są w postaci pastylek z otworem w środku, co ułatwia umocowanie ich na pręcie oraz zanurzenie w kąpieli metalowej.

Po zanurzeniu preparatu, przez kąpiel przepływa strumień rozdrobnionych pęcherzyków C0₂ (w przypadku użycia ..Longgazu") lub SiF₄ (w przypadku użycia ,,RM1"). Aby stop został przerafinowany w całej objętości, wskazane jest lekkie poruszanie prętem (lub rurką ogniotrwałą przy rafinacji azotem) w kąpieli.

Po zakończeniu procesu rafinacji należy oczyścić powierzchnię kąpieli i odczekać około 5-10 minut na wypłyniecie zgarów oraz gazów porafinacyjnych; po ponownym usunięciu zanieczyszczeń z powierzchni metalu należy przystąpić do odtleniania kąpieli.

3.    Odtlenianie

Do odtleniania brązów ołowiowych najczęściej stosuje się fosfor w postaci zaprawy CuP13, a rzadziej mangan w postaci zaprawy CuMn30. Fosfor wpływa na zwiększenie segregacji stopów, chociaż jego intensywność odtleniania jest większa niż manganu. Aby uniknąć zwiększonej segregacji stopów ogranicza się dodatek fosforu do 0,05% w przypadku wylewania panewek oraz do 0,08-0,1% w przypadku wykonywania innych